تبیین ارکان زیبایی شناختیِ تحلیل آثار موسیقی سنتی ایران بر اساس مفاهیم فلسفی و عرفانی حکمت اشراق سهروردی

محمدرضا عزیزی¹

1) دانشجوی دکتری تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران. ایمیل:

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(2icacu.ir)
چکیده :
حکمت اشراق سهروردی با دربرداشتن مفاهیم ایرانی-اسلامی، می¬تواند مبنایی برای بررسی مباحث حکمی در هنر-های سنتی باشد. از آنجا که حکمای اسلامی بحثی اخص درباب زیبایی نداشته¬اند، ولی شأن وجودشناختی و حیث معرفتی زیبایی به مثابه یک مفهوم و امر زیبا به عنوان وجه تحققی آن، زمینه¬هاي تأملات زیباشناختی در این باب را براساس مفاهیم حکمت اشراق فراهم آورده است. به¬رغم گسست¬هاي تاريخي و نفوذ فرهنگ¬هاي بيگانه، تحولات موسیقی سنتی ايران از پيوستگي و تداوم نسبي برخوردار بوده است و وجوه اشتراكات صوري و مضموني فراواني در آثار دوره¬هاي مختلف، خصوصا سال¬های بعد از انقلاب اسلامی مشاهده مي¬شود. هدف از انجام این تحقیق، پاسخ به این پرسش بود که مؤلفه¬های زیبایی¬شناسی حکمت اشراق چیستند و چگونه در تحلیل آثار موسیقی ایرانی مورد استفاده قرار می¬گیرند؟ روش انجام این تحقیق از منظر هدف، کاربردی-نظری و از منظر شیوه انجام، توصیفی-تحلیلی بود و اطلاعات نیز به شیوه کتابخانه‌ای به‌دست آمد. نتایج نشان می¬دهند آهنگسازی در موسیقی ایرانی با فرض وجود عشق، حسن و حزن در روح این موسیقی همواره نیاز به نوعی سلوک عرفانی داشته و مفاهیمی چون کثرت دروحدت، سلسله¬مراتب، غایت¬گرایی، نمادپردازی و... می¬توانند مبنایی برای تحلیل آثار موسیقی سنتی ایران باشند.
کلمات کلیدی : حکمت اشراق سهروردی موسیقی سنتی ایران.