بررسی عوامل مؤثر بر عدم تحققِ پیش‌بینی مدل‌های رشد شهری

سید مجتبی قاضی میرسعید¹

1) استادیار دانشگاه سمنان، دانشکده معماری و شهرسازی، گروه شهرسازی،

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(2icacu.ir)
چکیده :
نظر به آنکه عوامل گوناگونی در فرآیند رشد شهری و تغییر کاربری زمین در نواحی پیرامون شهری مؤثرند، یک پیش‌بینی بدون فهم علمی از سیستم‌های شهری، منجر به عدم قطعیت در نتایج و تصمیم‌گیری¬ها می‌شود. این امر نیاز به مدل‌سازی برای تحلیل روابط پیچیده در فرآیند تصمیم‌گیری و نیز فهم مشکلات موردبررسی را ضروری می‌سازد. درزمینه پیش‌بینی‌های رشد شهری، پژوهش‌ها و مدل‌سازی‌های متعددی انجام‌شده است و در بسیاری از موارد برای شهرهای واقعی بکار رفته‌اند، اما برخی از آن‌ها موردانتقاد نیز قرار گرفته¬ است. بدین معنا که بسیاری از پیش‌بینی‌های صورت گرفته در امر مدل‌سازی، در آینده به وقوع نپیوسته‌اند. برخی از مشکلات ناشی از عدم انطباق نتایجِ حاصل از مدل‌سازی و فرآیند توسعه شهری ناشی از آن بوده است که فرآیند توسعه شهری، مبتنی بر قوانین و ضابطه‌هایی که در طرح‌های شهری پیشنهاد گردیده‌اند و فرآیند مدل‌سازی مبتنی بر آن‌ها انجام‌یافته است، گسترش نیافته و در بسیاری از موارد نهادهای شهری و مدیریت‌های محلی به‌گونه‌ای فارغ از موارد مطرح‌شده در طرح‌های توسعه شهری، در امر رشد شهری دخیل بوده‌اند. پژوهش حاضر باهدف بررسی عوامل مؤثر بر عدم تحقق درست پیش‌بینی‌های انجام‌شده توسط مدل‌های توسعه شهری انجام گردیده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که عواملی نظیر عدم ارتباط مدل با یک چارچوب نظری مشخص در برنامه‌ریزی شهری، عدم درک مناسب از ساختارها و فرآیندهای پویای شهر، ساده‌سازی واقعیت و ویژگی گزینشی مدل‌های شهری، مشکلات ناشی از رویکردهای نظریِ طرح‌های توسعه شهری، مشکلات ناشی از نظام اجرایی طرح‌های توسعه شهری و درنهایت مسائل ناشی از نظام تدوین ضوابط و مقررات طرح‌های توسعه شهری، بیشترین تأثیر را در عدم تحقق مدل‌سازی‌های رشد شهری، داشته‌اند.
کلمات کلیدی : مدل‌سازی پیش‌بینی رشد شهری طرح‌های شهری برنامه‌ریزی شهری