بررسی نقش توانش¬های موجود در میادین شهری در تحقق جنبش های اجتماعی بررسی موردی: میدان آزادی تهران، میدان التحریر قاهره و میدان تقسیم استانبول

مصطفی ارغیانی¹

1) مصطفی ارغیانی1 1- گروه معماری، دانشكده هنر، دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران ,نویسنده مسئول:

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(2icacu.ir)
چکیده :
میادین آزادی در تهران، التحریر در قاهره و تقسیم در استانبول، بستر مهمترین جنبش های اجتماعی در سه کشور ایران، مصر و ترکیه در دهه¬های اخیر بوده¬ است. این پژوهش با طرح این پرسش که این میادین از منظر کالبدی و فضایی دارای چه ویژگی¬های هستند که توانسته¬اند به عنوان قرارگاهی جهت برپایی چنین گردهمایی¬هایی واقع شوند، به بررسی قابلیت¬های مختلف کالبدی و فضایی مشترک در این میادین پرداخته است. در این نوشتار از راهبرد کیفی در رویکردی استنتاجی استفاده شده و از مورد پژوهشی، در بررسی 3 نمونه از میادین شهر بهره گرفته شده است. بر این اساس شاخص¬هایی چون رویت پذیری ، دسترسی فیزیکی ، استفاده فیزیکی و روانی ، نماد سازی و قابلیت پدیداری برای رسانه¬ها را به عنوان مهمترین شاخص¬های فضای عمومی جهت تحقق جنبش های اجتماعی مردم سالار از طریق روش مطالعه کتابخانه¬ای و مصاحبه با متخصصین تبیین نموده و این شاخص¬ها را در دو سطح کلان شهری و خرد معماری مورد ارزیابی قرار می¬دهد. در این روش به منظور گردآوری داده¬ها از تصاویر، ویدئوها و نقشه¬های محدوده شهری اطراف این میادین استفاده شد و در نهایت با استفاده از دو روش تحلیل محتوا و استدلال منطقی، به بررسی شاخص¬های مطرح شده در چارچوب نظری تحقیق در ارتباط با هر کدام از نمونه¬های موردی پرداخته شد و ارتباط این مشخصات با شاخص¬های بروز جنبش¬های اجتماعی در میادین مذکور، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که وجود مجموعه ای از قابلیت های کالبدی و فضایی در این میادین بخش مهمی از شاخص¬های مورد ارزیابی را تامین نموده است.
کلمات کلیدی : فضای عمومی جنبش اجتماعی قابلیت¬های محیطی میدان آزادی میدان التحریر میدان تقسیم