آسیب‌شناسی کالبدی(کالبدی، فضایی، محتوایی) محله‌ی تاریخی دارالشفای یزد

نسترن محقق¹ آویده کامرانی² حسین راعی³

1) دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت و احيا بناها و بافت هاي تاريخي- گرایش حفاظت و مرمت بافت شهری، دانشگاه علم و صنعت ایران،
2) استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی،دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران
3) استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی،دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(2icacu.ir)
چکیده :
بافت‌ تاریخی شهر یزد معرف ارزش‌های گوناگونی است که در محلات مختلف آن پراکنده شده است. محله‌ی دارالشفا به عنوان یکی از قدیمی‌ترین محلات آن در سال‌های اخیر، به علت عدم آگاهی از ارزش‌های موجود در محله و عدم وجود یک چارچوب مشخص در انجام مداخلات، از جنبه‌های متعددی دچار آسیب گشته است. اين آسيب‌ها از جنبه‌هاي مختلف کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی قابل بررسي هستند. در این پژوهش به آسیب‌های کالبدی، با دسته بندی (کالبدی، فضایی، محتوایی) پرداخته شده است؛ که عبارتند از: فرسودگی کالبدی، رها شدن فضایی، تخریب‌های متعدد، تغییر نسبت‌های فضایی در محله، انقطاع استخوان‌بندی محله، کمرنگ شدن خوانایی و پویایی در محله، که با گسترش این آسیب‌ها، بافت محله معنا و یکپارچگی خود را نیز از دست داده است. هدف اصلی این مقاله، شناسایی آسیب‌های کالبدی در محله دارالشفای یزد است. این مقاله در پی آن است که دریابد چه دسته‌بندی از آسیب‌های کالبدی، فضایی، محتوایی در بافت محله دارالشفا قابل مشاهده است تا با توجه به تکرارشونده بودن آسیب‌ها بتواند الگویی برای آسیب‌شناسی محلات دیگر در کل بافت تاریخی ارائه کند. این مقاله با رویکرد توصیفی-تحلیلی به یافتن آسیب‌ها در محله پرداخته است و در این روش از مطالعه اسناد تاریخی و خوانش تصاویر هوایی استفاده‌ شده است. به منظور تدقيق داده‌های مورد ارزیابی، از مشاهدات میدانی و حضور در مکان نيز بهره‌گیری شده است. آسیب‌ها به طور دقیق شناسایی و مستندنگاری از محله انجام شده است. یافته‌های حاصل از شناسایی آسیب‌های کالبدی محله، شامل انقطاع استخوان‌بندی، تخریب، تشدید فضاهای مخروبه، از بین رفتن خوانایی و پویایی، نابسامانی گذرها، برهم خوردن نسبت پروخالی، کمرنگ شدن معنای زندگی و افزایش ناامنی است.
کلمات کلیدی : آسیب‌شناسی محله‌ی دارالشفا تغییرات کالبدی و فضایی آسیب محتوایی