اصناف پیشه وری و فتوت نامه های صنفی

سمیرا پاکروان¹ بیتا اسمعیلی² بهاره بهرامی فر³ جعفر طاهری⁴

1) کارشناسی ارشدمعماري دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد
2) کارشناسی ارشدمعماري دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد
3) کارشناسی ارشدمعماري دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد
4) استادیار گروه آموزشی معماري دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه فردوسی مشهد

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(2icacu.ir)
چکیده :
آیین فتوت و جوانمردی از جمله ذخایر معنوی و فرهنگي است كه به صورت یك سلسله تعاليم اخلاقي و حكمت عملي در طول تاریخ برای عامه مردم درآمده است. تصوف و عرفان از مهم‌ترین جریان‌های فکری و معنوی اثرگذار بر این آیین بوده است. این آیین به کمک جریان تصوف و از طریق ارتباط حلقه‌های صوفی با نهادهای صنفی به سازمان‌های پیشه‌وری راه پیدا کرد و به تدریج سازمان صنفی تشکیل شد. تا جایی که همه اصناف پيشه‌وران از جمله معماران به‌ویژه از اواخر قرن هشتم هجری در همه‌جا خود را به شاخه‌ای از فتوت منسوب داشتند. از این‌رو، برای هریک از مشاغل و پیشه‌ها، فتوت‌نامه‌هایی تدوین ‌شد که در آن شیوه‌ی سیر و سلوک اخلاقی میان پیشه‌وران هر صنف، به روشنی توضیح داده شده است. بهره‌گیری از این سلوک اخلاقی در عالم حرفه با توجه به اهمیت اخلاقیات در عصر امروز ضروری به‌نظر می‌رسد. هدف از این نوشتار لزوم پایبندی به اخلاق در هر حرفه و صنعت و با تاکید بر صناعت معماری می‌باشد. بدین منظور برای انجام این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به مستندات تاریخی و مطالعات کتابخانه‌ای، به بررسی ادبیات موضوع پرداخته شده است. این مقاله درنهایت با مطالعه و بررسی فتوت‌نامه‌های صنفی برجا‌مانده از پیشینیان به‌خصوص فتوت‌نامه بنایان، اصول اخلاقي و معنوی به‌عنوان منشور اخلاقی ارائه خواهد داد تا توشه‌ای برای اهل پیشه در اخلاق حرفه‌ای صناعت معماری فراهم آید.
کلمات کلیدی : آیین فتوت اصناف فتوت‌نامه اصنافی فتوت‌نامه معماری