بررسی نقش مایه‌های انتزاعی و گیاهی در هنرگیلان با توجه به اسطوره‌ها و باورهای محلی کهن (مطالعه‌ی موردی ظروف و زیورآلات)

محدثه نژادخاوری¹ پریسا آروند² زینب رشوند³

1) دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه
2) استادیارگروه نقاشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت،ایران.
3) مربی گروه نقاشی، دانشکده‌ی هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت،

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(2icacu.ir)
چکیده :
مردم سرزمین گیلان در همزیستی با طبیعت پیرامون، همواره طبیعت را منبع رازآمیزی از قدرتهای ناشناخته دانسته و از آن به عنوان منشأ الهام یاد نموده اند . از این رو پدیده‌های طبیعی(پدیده‌های آسمانی، آب و باران، جانواران، گیاهان و ...) نقش مهمی در زندگی روزمره و فرهنگ و طرح واره‌های ذهنی مردم گیلان داشته است. از میان تمام پدیده‌های طبیعی، درختان در ذهنیت مردم گیلان جایگاهی ویژه دارند. در باورداشتهای مردم گیلان نیز همچون سنن و روایات مذهبی مردم سراسر جهان، و در بینشهای مابعدالطبیعی و عرفانی کهن، و نیز در شمایل‌نگاریها و در هنر عوام، درختان مقدس و آیین‌ها و رمزهای نباتی مشاهده می‌شود. طبیعت گیلان درختان انبوهی را در خود جای داده‌است که ارزش ویژه‌ای در آیین‌ها و باورهای مردم این سرزمین دارند. تا جایی که برخی صاحب نظران بر این باورند که بیشتر مردم ده‌نشین گیلان تا امروز در مرحله توتم‌پرستی بوده و توتم آن‍ها گیاهان و عناصر رستنی منطقه می‌باشد.این پژوهش، ضمن دسته بندی نقش مایه های تزیینی، به دنبال پاسخ گویی به این سوال است مضمون و محتوای نقوش تزیینی زیورالات مورد مطالعه در ارتباط با اسطوره و باورهای کهن چگونه تبیین و تفسیر می شود؟ روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و همراه با مطالعاات میدانی و کتابخانه ای است.
کلمات کلیدی : ظروف و زیورآلات گیلان نقوش گیاهی نقوش انتزاعی اسطوره باورهای محلی