آنالیز درون مایه شاهنامه و تاثیرات آن در معماری

مجید فریدونیان¹ کبری بوزار²

1) - کارشناسی ارشد شهرسازی،گرایش برنامهریزی منطقه ای،دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز،تهران،ایران
2) کارشناسی معماری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان،خوزستان،ایران

محل انتشار : هشتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(8icsau.ir)
چکیده :
رابطــه ی معماری وادبیــات در فرهنــگ وهنرایرانــی رابطــه ای انــکار ناپذیراســت کــه زنجیـره ای قدرتمندازفرهنـگ وهنـر برخاسـته ازتفکرایرانـی راایجادکـرده اسـت.ادبیات را مـی تـوان درجمیــع مــوارد واســط بیــن هنرمعمــاری دانســت. اثرات معماری ایران در معماری جهان بی تاثیر نبوده است و این تاثیرات خود بیانگر اهمیت ویژه ی فرهنگ پایدار ایرانی می باشد در معماری ایران می توان ادبیات را شاخصه ی مهمی به شمار آورد که تاثیر خود را در سبک زندگی مردم گذاشته است .شاخصه ی مهم این تاثیر شاهنامه ی فردوسی می باشد . فردوسی با بیان اسطوره و نمادهای معماری سعی در معرفی معماری ایرانی نموده است که هرچند در اشعار شاهنامه از اسطوره و الفاظ معماری استفاده ی بهنیه شده است اما می توان شاهنامه را به جرات یک کتاب کامل برای معرفی معماری در نظر گرفت زیرا فردوسی با زیرکی تمام از کلماتی چون دژ ,ایوان ,طاق و... با معرفی اساطیر ایرانی , به کار برده است. همچنین اطلاعات معماری مکتوب موجود در آثار ادبی کهن پیش از اسلام نیز محدود و اندک است. در این میان، شاهنامه فردوسی یکی از آثار ادبی گران بهایی است که بر اساس کتب و متنهای موجود در قرن چهارم هجری درباره ی تاریخ و فرهنگ دوران پیش از اسلام، استوار شده است. این اثر، یک گنجینه و شاهکار ملی به شمار میرود که اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره ی تاریخ و فرهنگ ایران در دوران پیش از اسلام در آن نهفته است. در این پژوهش از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و به روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا کاوشی در میان اشعار و متون فردوسی در شاهنامه صورت میگیرد. سپس، یک خوانش معماری از لابه لای متون فردوسی و بر اساس آثار معماری آن دوره صورت میگیرد. در نهایت نتایج پژوهش نشان میدهد که بسیاری از واژههای معماری در شاهنامه اشاره شده است. همچنین فردوسی علاوه بر تعریف این فضاها، خصوصیات و نحوهی استفاه از آنها را نیز شرح میدهد.
کلمات کلیدی : شاهنامه , معماری شاهنامه , معماری ایرانی , فردوسی