بررسی شاخصه های چیدمان فضا در فضاهای درونی خانه قدیری رشت

مهشید آقاجان پور قاسم آبادی¹ میلاد کوهستانی مبرهن²

1) دانش آموخته کارشناسی معماری، موسسه آموزش عالی دیلمان، لاهیجان، ایران
2) دانش آموخته کارشناسی معماری، موسسه آموزش عالی دیلمان، لاهیجان، ایران

محل انتشار : هشتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(8icsau.ir)
چکیده :
نقش چیدمان فضا همواره بر الگوهای رفتاری و عملکردهای فضایی به شیوه متقابلی تاثیرگذار بوده است و توجه به آن در روند طراحی، سبب جلوگیری از برخی مشکلات آسایش محیطی و فرهنگی ساکنان بنا می‌شود؛ این در حالی است که اگر انگیزه اصلی طراح معمار توجه به فرهنگ زمینه موجود باشد آنگاه شناخت و تسلط بر مولفه‌های گوناگون عملکرد فضاهای کاربری‌ها در زمینه کالبدی گذشته با نگرش تطبیق و تحول آن با وضع موجود، ضرورت می‌یابد. شهر رشت با داشتن و حفظ بناهای شاخص در سده‌های اخیر، نمونه‌های متعددی از شیوه‌های معماری متاثر از ویژگی‌های منطقه خود را داراست. یکی از این بناها، خانه قدیری است که مربوط به دوره اواخر قاجار و اوایل پهلوی اول است و تا کنون نیز مورد استفاده قرار گرفته است. در پژوهش حاضر سوال این است که چهار شاخصه اصلی چیدمان فضا از قبیل دسترسی، عمق، هم‌پیوندی و زاویه دید، در این خانه تاریخی چه ویژگی‌هایی دارند؟ و کدام از این شاخصه‌ها با فضاهای خصوصی و عمومی آن، مرتبط‌ترند؟. مسیر پژوهش در این راستا، ابتدا با مطالعات کتابخانه‌ای در دو حوزه چیدمان فضا و مفاهیم عملکرد فضاهای درونی منطقه مورد نظر، انجام گرفته و سپس با برداشت میدانی از خانه قدیری و تحلیل آن از منظر مولفه‌های چیدمان فضا به وسیله نرم‌افزار UCL Depthmap 10 انجام شده است. در نهایت به روش توصیفی-تحلیلی، بر تطبیق خروجی نرم‌افزار و ویژگی‌های عملکرد فضاهای درونی بنای موجود در راستای سوالات تحقیق پرداخته شد. در نتیجه به نظر می‌رسد شاخصه دسترسی و همپیوندی بین دو طبقه همکف و اول از بنا دارای اختلاف بیشتری است اما شاخصه عمق دو طبقه به یکدیگر نزدیکر می‌باشد. همچنین در فضاهای طبقات میزان کمینه و بیشینه شاخصه‌ها به نسبت زیادی منطبق بر نوع خصوصی و عمومی آن‌ها بوده است.
کلمات کلیدی : چیدمان فضا عملکرد فضا فضای درونی خانه قدیری