بررسی تاثیر مفهوم محرمیت دیداری و حرکتی بر ساختار کالبدی- فضایی خانه های تاریخی ایران، (نمونه موردی: خانه های قاجاری شیراز)

نجمه زنگنه¹ حامد مضطرزاده²

1) دکتری تخصصی معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
2) دکتری تخصصی شهرسازی، استادیار، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

محل انتشار : هشتمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(8icsau.ir)
چکیده :
فرآیندهای تقلیدی خانه سازی امروز، بدون توجه به ارزش های فرهنگی جامعه، ریشه در گذشته خود ندارد و از فرهنگ خانه سازی این مرز و بوم فاصله گرفته است؛ که این ناسازگاری فرهنگی نه تنها مشکلات فراوانی را برای ساکنان به ارمغان آورده است، بلکه موجب عدم آرامش و امنیت آنها شده است. در این راستا، یکی از مهم ترین مفاهیمی که با ریشه گرفتن از فرهنگ و ارزش های دینی ایرانیان در جهت تأمین آرامش ساکنان همواره مورد توجه معماران سنتی بوده است، مفهوم محرمیت است. بنابراین هدف از انجام این پژوهش، بررسی و شناخت چگونگی تاثیر مفهوم محرمیت در ساختار کالبدی- فضایی خانه های قاجاری شیراز می باشد. روش انجام این پژوهش از نوع کیفی است. و روش گردآوری اطلاعات براساس مطالعات کتابخانه ای و میدانی می باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که اصل محرمیت بیشترین تاثیر را در نحوه شکل گیری ساختار کالبدی- فضایی خانه های قاجاری شیراز داشته است و در دو بعد دیداری و حرکتی، در تمامی فضاهای مختلف این خانه ها چه در بخش پلان (درونی) و چه در بخش سایت (خارجی)، به تفکیک و به طرز زیبایی قابل مشاهده می باشد و کنترل میزان دید و دسترسی را به همراه داشته است.
کلمات کلیدی : محرمیت حریم دیداری حریم حرکتی آموزه های اسلامی ساختار فضایی خانه های قاجاری شیراز