بررسی ارتباط بین شاخص های توسعه با ماندگاری جمعیت و کاهش مهاجرت شهری در شهرستان های استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی

طیبه قائمی راد¹ علی صفاری راد² شهاب نارگانی³

1) دكتري جغرافيا و برنامه¬ريزي شهري، دانشگاه تهران، تهران، ايران،
2) دکترای جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، مدرس دانشگاه، دانشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران،
3) دكتري جغرافيا و برنامه¬ريزي شهري، دانشگاه تهران، تهران، ايران، آدرس پست الکترونيکي

محل انتشار : هفتمین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و مهندسی و چهارمین کنگره بین المللی عمران، معماری و شهرسازی آسیا(7icrsie.com)
چکیده :
زمانی که عدم تعادل در پراکنش فضایی شاخص¬های توسعه شدت بیشتری به خود بگیرد، به‌صورت تصاعدی عدم تعادل فضایی امکانات و جمعیت را دامن می¬زند و ضمن تشدید تمرکز شاخص¬ها در نقاطی که هم¬اکنون از معضل تمرکز امکانات و جمعیت در رنج هستند، موجب رانش جمعیت و امکانات از مناطق محروم و افزایش مهاجرت¬ها از مناطق کم¬برخوردار از توسعه به مناطق برخوردار می¬گردد. هدف مقاله حاضر بررسی ارتباط بین شاخص¬های توسعه بخش¬های مختلف در شهرستان¬های استان¬های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی با ماندگاری جمعیت و کاهش مهاجرت است. پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی است. روش گردآوری اطلاعات نیز به‌صورت اسنادی و میدانی است. جهت تعیین ارتباط بین شاخص¬های توسعه در سطح سه شهرستان¬های سه استان و ماندگاری جمعیت و کاهش مهاجرت، میزان توسعه در سطح شهرستان¬ها با میزان مهاجرت¬ها در سه استان مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می¬دهد که در شهرستان¬های استان خراسان رضوی چون میزان شاخص-های توسعه طی سال¬های 1385-1375 و 1395-1390 از وضعیت مناسبی برخوردار بوده است میزان مهاجرت از شهرستان¬های این استان به مناطق دیگر کمتر و میزان مهاجران ورودی به شهرستان¬های این استان بیشتر بوده است اما طی سال¬های 1390-1385 میزان شاخص¬ها از وضعیت ضعیف¬تری برخوردار بوده و باعث مهاجرت بیشتر افراد از شهرستان¬های این استان به مناطق دیگر شده است. اما در شهرستان¬های استان¬های خراسان شمالی و جنوبی در طی سال¬های 1395-1385 میزان شاخص¬های توسعه به‌صورت کلی از وضعیت ضعیف¬تری برخوردار بوده و باعث مهاجرت افراد از این مناطق به مناطق و استان¬های دیگر و کاهش جمعیت در این مناطق شده است. درنتیجه بین میزان شاخص¬های توسعه، دسترسی به امکانات و خدمات با ماندگاری جمعیت و کاهش مهاجرت¬ها از سطح شهرستان¬های سه استان مذکور به مناطق دیگر ارتباط وجود دارد و هرچقدر توسعه در یک منطقه بیشتر باشد، ماندگاری جمعیت در آن منطقه بیشتر و مهاجرت از آن کمتر می¬شود.
کلمات کلیدی : شاخص¬های توسعه ماندگاری جمعیت کاهش مهاجرت استان¬های خراسان رضوی شمالی و جنوبی .