سنت استدراج در نهج البلاغه وتاثیر آن بر حرکت تاریخ

معصومه علی بخشی¹ دکتر عباسعلی فراهتی²

1) دانشجوی دکتری علوم ومعارف نهج البلاغه
2) استادیار گروه معارف دانشگاه کاشان

محل انتشار : دومین همایش ملی نهج البلاغه در آراء و اندیشه های اسلام شناسان (nahj.fatemeh-ic.ir)
چکیده :
بی شک کتاب شریف نهج البلاغه دربردارنده معارف الهی بالایی است که آگاهی وشناخت آن معارف وبه کارگیری وتاثیرپذیری از آن در زندگی،سعادت دنیوی واخروی انسان راتامین می کند.یکی از مباحث مطرح در نهج البلاغه تاریخ وسرگذشت پیشینیان است.شایسته است انسان با مطالعه وتدبر درآنچه که برگذشتگان جاری شده،که در واقع همان سنت های الهی است،به اصلاح مسیر زندگی خود بپردازد.منظور از سنت های الهی روش هایی است که خداوند متعال امورعالم وآدم را بر پایه آنها تدبیر و اداره می کند. عامل حرکت تاریخ وپیدایش وسقوط تمدن ها در جهان بینی اسلامی،سنت های ثابت وتغییرناپذیر الهی است که بر کل تاریخ حاکم بوده و امام علی (ع)در نهج البلاغه به آنها اشاره کرده اند. استدراج یکی از سنت های الهی است که به ستمگران وگنهکاران اختصاص دارد. فرد یا جامعه ای که امکانات واستعدادهای خدادادی را در جهت صحیح و رسیدن به تکامل انسانی به کار نگیرد واز مسیر حق منحرف شود، به سنت الهی استدراج دچارخواهد شد. در چنین حالتی ،روز به روز بر نعمتهای آنها افزوده شده وبه صورت تدریجی به عذاب وهلاکت نزدیک می شوند ودر عین برخورداری از نعم الهی ،گرفتار عذابی سخت ودردناک خواهند شد. توالی نعمتها، دفعی بودن عذاب ومخفی وپنهان بودن آن از ویژگیهای استدرارج است.فرد وجامعه ای که دچار سنت استدراج شده قابلیت بقا خود را از دست داده وسقوط وانحطاط آنان تاثیری منفی بر حرکت تاریخ خواهد گذاشت وحرکت تاریخ را دچارکندی ورکود خواهد کرد . کلمات کلیدی:امام علی (ع)، نهج البلاغه، سنتهای الهی، استدراج، حرکت تاریخ.
کلمات کلیدی : کلمات کلیدی:امام علی (ع) نهج البلاغه سنتهای الهی استدراج حرکت تاریخ.