واکاوی معناشناختی واژه عزت در قرآن کریم، بر پایه هم نشینی واژگانی

مریم شمخانی¹

1) دانش آموخته سطح 4 رشته علوم و معارف قرآن، جامعه الزهرا قم-

محل انتشار : دومین همایش ملی قران و عترت از منظر اسلام شناسان ایران و جهان (quran.fatemeh-ic.ir)
چکیده :
معناشناسی واژگان، به خواننده مدد می¬رساند تا با توجه به بافت، سیاق، دقت در مجاورت کلمات، انسجام و پیوستگی متن، از افق نگاه نگارنده، به متن نگریسته و به زنجیره¬ای از معنا دست یابد. این روش، فهم بهتری از متون دینی، به ویژه قرآن کریم ارائه می¬دهد. یکی از واژه¬های پرکاربرد در قرآن، واژه ی عزت است که از فضایل اخلاقی شمرده شده، و کسب آن انسان را در رسیدن به کمال مطلوب الهی یاری می رساند.از این رو باید ابتدا عوامل جلب عزت را بشناسد، سپس زمینه های دستیابی به آن را در خود فراهم سازد. مقاله حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره¬گیری از معناشناسی هم¬زمانی، با هدف فهم گونه¬ها، واژه های تأثیر گذار در دست یابی به عزت و کشف میدان های معنایی واژه ی عزت در قرآن کریم، سامان یافته است، تا به معنای نسبی و مورد توجه قرآن کریم از واژه ی عزت دست یابد. بررسی ها نشان داد که معنای اساسی عزت، قدرت و قوت بوده، و میدان های معنایی که در ارتباط با این واژه قابل طرح است؛ واژه های تأتیرگذار، مانند: ایمان، عمل صالح، درخواست عزت از خدا؛ واژه های متضاد مانند: ذلت و ضعف؛ واژه های ملازم مثل: خدا، رسول و مؤمنین؛ هم نشین های توصیفی عزیزمانند: خدا، کتاب، پیروزی، حکیم، رحیم و قوی. در نهایت از تحلیل¬ میدان ها، به دست آمد که معنای نسبی عزت، برتری و والایی است که تنها از آنِ خداست، و او به کسانی که ایمان آورده، پیرو رسول او باشند نیز، عزت را عطا می کند».
کلمات کلیدی : عزت معناشناسی قرآن کریم روابط هم نشینی