کاربرد روزافزون ARC GIS در مدیریت محیط‌زیست- مطالعه موردی: پسماند صنایع پتروشیمی

تقی عبادی¹ قربانعلی دزواره² احسان اسماعیل پور مطلق³ رضا مکنون⁴

1) دانشیار گروه مهندسی آب و محیط زیست دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران
2) دکترای مهندسی عمران - محیط زیست، عضو هیئت علمی دانشگاه و معاونت پژوهشکده محیط زیست دانشگاه تربیت
3) کارشناس ارشد عمران- آب و مهندسی حفاری و استخراج نفت، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی HSE ، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
4) دانشیار گروه مهندسی آب و محیط زیست دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیرکبیر

محل انتشار : دومین کنگره بین المللی مهندسی عمران ، معماری ، مصالح ساختمانی و محیط زیست(caucong.com/2nd)
چکیده :
سیستم اطلاعات جغرافیایی ابزاری قدرتمند برای کار با داده‌های مکانی است. در GIS داده‌ها بصورت رقومی نگهداری می‌شوند که از نظر فیزیکی حجم کمتری را نسبت به روشهای سنتی مانند نقشه‌های کاغذی اشغال می‌کنند. در GIS با استفاده از توانایی‌های کامپیوتر مقادیر بسیار عظیمی از داده‌ها را می‌توان با سرعت زیاد و هزینة نسبتاً کم نگهداری و بازیابی کرد. کاربرد این نرم‌افزار توانمند در شهرداری‌ها و برنامه‌ریزی شهری، کشاورزی و کاربری اراضی، مدیریت محیط زیست و پسماند و غیره می‌باشد. در بحث محیط‌زیست از GIS می‌توان برای ذخیره و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از قبیل محاسبة مقدار تولید آلاینده‌ها در مناطق مختلف، حوزه‌های آبریز، بررسی چگونگی توزیع آتش‌سوزی در جنگل و یا ارزیابی برنامه‌های مختلف کنترل آلودگی‌ها استفاده نمود. بخش‌های قضایی، تاجران و کمپانی‌های تولید کننده از GIS برای مدیریت آسان‌تر و سرویس‌دهی بهتر به مشتریان سود می‌جویند. در بحث مهم مدیریت محیط زیست برای انتخاب مکان بهینة دفن پسماندهای مختلف شهری، بیمارستانی و صنعتی، آلودگي هواي شهری، آب و فاضلاب شهري و... استفاده می‌گردد. همچنين اين روش توانايي پوشش دادن مخاطرات زيست‌محيطي و ايمني و بهداشتي را بصورت توأمان دارد، بنابراين جهت شناسايي ريسک‌های فعاليت‌های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی كه هم جنبه‌های زيست‌محيطي را در برمي‌گيرد و هم با ريسک‌های ايمني و بهداشتي در ارتباط است، انتخاب اين روش مناسب مي‌باشد. مفهوم اصطلاح پهنه‌بندی، نمایش مناطق و نواحی دارای خصوصیات معین می‌باشد. درصورتی‌که پهنه‌بندی در موضوع خاصی، مدنظر باشد با آن عنوان مطرح می‌گردد. به‌عنوان‌مثال در تهیة نقشه‌های آلودگی، یک منطقه بر اساس پارامترهای توپوگرافی، ژئوتکنیک، گلباد، عمق آبهای زیرزمینی و غیره با کمک پهنه‌بندی (Interpolation) آلودگی‌ها به مناطق مختلفی مانند کم‌خطر، بی‌خطر، خطرناك و ... تقسیم می‌گردد. گام نهایی ارزیابی ریسک در این قبیل پروژه‌ها، در صنعت پتروشیمی با زون‌بندی درجة خطر منطقة مورد مطالعه برای دفع یا دپوی پسماندها خواهد بود که استفاده از روش Kriging پیشنهاد شد.
کلمات کلیدی : مدیریت پسماند نرم‌افزار GIS صنایع پتروشیمی پهنه‌بندی آلودگی‌ها روش Kriging