بررسی زاویه دید در رمان های دفاع مقدس با تکیه بر (شطرنج با ماشین قیامت، زمین سوخته، پل معلق و سفر به گرای 270 درجه)

علی حسن سهراب نژاد¹ طیبه جعفری²

1) استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور مرکز ایلام
2) دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور مرکز ایلام

محل انتشار : دومین همایش ادبیات تطبیقی، پارسی، عربی و انگلیسی(colitconf.ir)
چکیده :
بررسی زاویة دید، ابزاری به منظور هدفمند کردن شیوه و فرم روایت است. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده، زاویة دید در رمان¬های دفاع مقدس با تکیه بر (شطرنج با ماشین قیامت، زمین سوخته، پل معلق و سفر به گرای 270 درجه) تحلیل می¬شوند. در این آثار احمدزاده از تک¬گویی درونی و زاویه اول شخص، احمد محمود از زاویة دید اول شخص، بایرامی از زاویة دید دانای کل و تک¬گویی درونی و احمد دهقان از زاویة دید اول شخص استفاده کرده¬اند. نگرش نویسندگان در به کارگیری زاویة دید در سه اثر شطرنج با ماشین قیامت، زمین سوخته و سفر به گرای 270 درجه با به کار بردن زاویة دید اول شخص تا حدود زیادی به هم شباهت دارد و در این بین بایرامی در پل معلق با به کار بردن زاویة دید دانای کل نامحدود با این نویسندگان تفاوت دارد. این نویسندگان برای بیان حالات اشخاص، فراخی کاربرد قوه تخیل و سهولت در بیان خاطرات جبهه در قالب داستان به زاویة دید اهمیت زیادی داده¬اند و آن¬طور که پیداست تمایل نویسندگان دفاع مقدس به زاویة دید اول شخص بیشتر از سایر موارد است. انتخاب این راوی باعث تسریع حرکت داستان می¬گردد زیرا حاصل تجارب عینی و ذهنی فرد خاصی است و دیگر واسطه¬ای به ¬نام نویسنده میان خواننده و اثر قرار ندارد. هم¬چنین شیوة تک¬گویی درونی نیز در این رمان¬ها قابل توجه نویسندگان بوده که ظهور آن را باید امری نو در ادبیات داستانی دفاع مقدس محسوب کرد.
کلمات کلیدی : زاویه دید رمان دفاع مقدس ادبیات داستانی