بررسی رویکرد نوآورانه شاعران معاصر ایران به زبان و ادبیات عامه در شعر معاصر

محسن خانی رازلیقی¹

1) دانشجوی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی

محل انتشار : دومین همایش ملی نگارش و ویرایش زبان فارسی (farsiuma2.ir)
چکیده :
عناصر زبان‌ عامیانه، به‌ عنوان سطحی‌ گسترده از زبان پارسی، اهمیت ویژه دارد. شاعران همواره با بهره‌گیری از این عناصر، به شعر خویش شگرفی و روایی بخشیده‌اند. بسیاری از ترکیب‌ها و اصطلاحات ساخته و پرداخته ذهن شاعران، درگذر زمان، زیر مجموعه زبان عامیانه شده است. پدر شعر نو پارسی، نیما یوشیج، کسی است که در شعر خود به فراوانی از عناصر و کارکردهای زبان عامیانه بهره جسته است و پسینیان وی، این روش را ادامه داده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، بسیاری از شاعران معاصر با کاربرد زبان عامیانه و واژگان آن درشعر خود نشان دادند که در نظر آنان این واژه‌ها ارزشی برابر دارند و تقسیم بندی آن‌ها به ادبی و غیرادبی (محلی، عامه و..) منطق درستی ندارد. و ورود واژگان جدید و ظرفیت بالای شعر معاصر در پذیرش این واژگان، سبب هنرنمایی عده‌ای از شعرا در این حیطه شد و یکی از عواملی است که می‌تواند نقش اساسی در نوآوری شعر کلاسیک داشته باشد. پرسشی که دراین جا مطرح می‌گردد این است که چه چیزی سبب تغییر دیدگاه شاعران درباره ارزش واژگان شعری شده است؟ و به عبارت دیگر چگونه زبان عامه در شعر معاصر تبدیل به یک شاخصه سبک شناسی شده است؟ نگارنده در این مقاله ضمن پاسخ به سؤالات مذکور، درصدد است به شیوه توصیفی – تحلیلی به بررسی تغییر فضای شعر و رها شدن از کلیشه‌ها، انتخابِ واژه‌ها و ترکیبات تازه و موردِ استفاده مردم، کنایه‌های جدید و دیگر نوآوری‌های موجود در زبان عامیانه در شعر معاصر ایران بپردازد، به گونه‌ای‌ که استفاده از زبان عامیانه در شعر معاصر، شعر را در جایگاه یکی از مهمترین ادوار تحول شعری ‌در تاریخ ِادبیات فارسی قرار داده است.
کلمات کلیدی : نوآوری زبان ادبیات عامه شاعرمعاصر شعرمعاصر ایران