نگاه اجمالی به تابعیت طفل طبیعی و حقوق بنیادین آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

هادی کریمخانی¹ احسان صادقی پور²

1) دکتری تخصصی حقوق بین الملل عمومی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران جنوب ، تهران ، ایران
2) پژوهشگر حقوق بین الملل و دانشجوی دوره دکتری تخصصی حقوق بین الملل عمومی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران جنوب ، تهران ، ایران ( نویسنده مسؤل )

محل انتشار : اولین همایش ملی آینده پژوهی در فقه، حقوق و علوم سیاسی(ayandeuma.ir)
چکیده :
اهمیت تابعیت از نظر حقوقی جدای از سایر جهات در این است که وجود یا عدم تابعیت مبنای اصلی بهره‌مندی یا محرومیت از بسیاری از حقوق و امتیازات است؛ چنان که بنیاد اساسی تعهد به تکالیف و یا معافیت از آنها نیز تابعیت است. اما اطفال سر راهی که پدر و مادر آنها مجهول و در نتیجه، نسب آنان نامعلوم است ، نمی توان با استفاده از این معیار آنان را تبعه ی ایران محسوب کرد. لاجرم قانون گذار برای پیش گیری از بی تابعیتی این افراد-که موقعیتی مشکل آفرین را هم برای فرد و هم برای دولت ایجاد می کند-معیار زادگاه را مکمل معیار خون قرار داده و تصریح می کند «کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیرمعلوم باشند» نیز، ایرانی محسوب می شوند. به همین دلیل ضروری است که بدانیم حقوق و تکالیف یک فرد در جامعه، اعم از حوزه ی حقوق عمومی و حوزه ی حقوق خصوصی، گاه هیچ گونه ارتباطی با مسئله ی نسب ندارد، و فرد نسبت به آن، دارای حق یا تکلیف است، چه مجهول النسب باشد و چه معلوم النسب؛ و در صورت اخیر، چه نسب او مشروع باشد، که به صورت کامل و قانونی به پدر و مادر خویش ملحق می گردد و چه نسب او نامشروع باشد که صرفاً از نظرگاه فیزیولوژیک و طبیعی محض به پدر و مادر معلوم خویش ملحق می گردد.
کلمات کلیدی : تابعیت ؛ طفل طبیعی ؛ قانون اساسی ؛ حقوق بنیادین؛ جمهوری اسلامی ایران