بررسی تطبیقی شرح ابن ابی الحدید و منهاج البراعة در موضوع امامت و ولایت

الهام حسینی¹ مهین مرادی²

1) کارشناسی ارشد علوم قرآنی
2) کارشناسی الهیات

محل انتشار : اولین همایش ملی آینده پژوهی در فقه، حقوق و علوم سیاسی(ayandeuma.ir)
چکیده :
در مطالعه حاضر ولایت و امامت از دو شرح ابن ابی الحدید و منهاج البراعه میرزا حبیب اله خویی بررسی شده است. ابن ابی الحدید دانشمندی سنی و با تفکری معتزلی است که سعی کرده است تا مطالب تاریخی را به صورت مستدل و منطقی بیان کند، این در حالی است که مرحوم خویی قائل به اصول ومبانی شیعه در باب امامت هست و در حوزه‌ی دلایل عقلی ایشان به اثبات اصل معصوم بودن امام و شخص علی (علیه السلام)، وجوب منصوص بودن امامت علی (علیه السلام)، سبقت در اسلام، اقامه‌ی نماز، و بیعت، مساله علم، زهد تقوا شجاعت و دیگر مسائلی که از ویژگی‌های بارز امیرالمؤمنین است می‌پردازد. دوشارح در بعضی مباحث فقه الحدیثی و آثار تاریخی مشترک هستند . اما ابن ابی الحدید در بسیاری از موارد برداشت هایی از آنها کرده و یا آنها را به طریقی تاویل نموده است که مقبول میرزا حبیب الله خویی نیست و به همین دلیل در رد و نقد او به بحث می‌پردازد. خویی درصدد اثبات تناقض گویی و بیهوده گویی در کلام ابن ابی الحدید است. وی در رد ابن ابی الحدید به دلایل عقلی و نقلی استناد می‌کند. در ادله‌ی نقلی به آیات قرآن کریم از جمله‌ی آیه‌ی ولایت، اطاعت و ابلاغ استناد می‌کند و به اثبات اصل امامت و نص بر امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) می‌پردازد. به طور کلی ابن ابی الحدید مبانی واصول شیعه را در باب امامت نمی پذیرد وقبول ندارد که پیامبر بر امامت وخلافت علی (ع) تنصیص فرموده است.
کلمات کلیدی : امامت ولایت شیعه و سنی ابن ابی الحدید میرزا حبیب الله خویی