نگاهی آینده نگر به معضل امنیت ملی درجهان سوم

محمد امین فرجی¹

1) کارشناسی ارشد روابط بین الملل

محل انتشار : اولین همایش ملی آینده پژوهی در فقه، حقوق و علوم سیاسی(ayandeuma.ir)
چکیده :
باوجود متفاوت بودن جایگاه، معنا و احساس امنیت در فرهنگ‌های مختلف؛ اما انکار پذیر نیست که کشورهایی که اصطلاحاً آن‌ها را جهان سومی می¬دانیم بیشتر با مشکل اختلال امنیت روبه¬رو هستند. لذا پرسش اصلی در پی ریشه¬یابی و حل بنیادین این پروبلماتیک اینگونه طرح شده است؛ «ریشه‌¬ی اساسی مشکلات امنیتی در کشورهای جهان سوم چیست؟» تحقیق در پی پاسخ به پرسش مذکور، با بررسی تاریخی و به روش موردی- زمینه¬ای به استدلال رسیده و گزاره¬های مختلف را در یک بستر کلی به یکدیگر پیوند داده است. پژوهش در این مسیر عمدتا از اشتراکات بسترتاریخی و اجتماعی کشورهای مورد مطالعه به عنوان عوامل مشترک و موثر بهره گرفته؛ و در پاسخ نهایی معتقد است؛ ریشه اغلب تنش¬های درونی و بیرونی در کشورهای مذکور در مقوله¬ی «دولت¬های ناقصه» و شرایط و ساختار اجتناب ناپدیر آنها نهفته است؛ دولت¬هایی که از نظر تاریخی عمدتا حاصل فرایندهای دوران استعماری، شبه استعماری و یا بعد از آن شکل گرفته و به تبعه آن به امنیت نیز شکل داده¬اند؛ در واقع «استعمار» امنیت را از شکل سنتی و بومی آن خارج کرده و توانایی و میل به ارائه شکلی مدرن از امنیت را نیز نداشته است. تحقیق نهایتا راه حل آینده نگرانه برای فائق آمدن به اختلال ساختاری مذکور را در بازآفرینی امنیت به شکل بومی دانسته؛ و معتقد است امنیت ذاتا قابل واردات و یا حتی خرید و فروش نیست؛ و در این مسیر اولین نیازهای برای بومی سازی امنیت را، پنج گزاره مستخرج از نظریه «جی مارتین» می¬داند که در صورت توجه مستمر و پایدار بدان¬ها، می¬توانند بسیاری از مشکلات مذکور در فرایند تحقیق را مرتفع کنند.
کلمات کلیدی : امنیت ملی؛ حس امنیت؛ دولت ناقصه؛ جهان سوم؛ امنیت بومی