نسخه خطی ألفیه سید علی نقی حسینی دشتی

مسعود محمدی¹ محمدعلی کاظمی نصرآبادی²

1) دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید بهشتی، ایران ، تهران
2) دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید بهشتی، ایران ، تهران

محل انتشار : همایش بین المللی مخطوطات مشرق زمین(orientalconferences.ir)
چکیده :
اهمیت نسخه های خطی، در شناخت جامعه و فرهنگ هر دوره برکسی پوشیده نیست. متون ادبیِ خطی ما، دربردارنده اطلاعات با ارزشی از علم، فرهنگ، آداب و رسوم و اعتقادات هر منطقه است. سیّد علی نقی حسینی دشتی از علماء و روحانيون خوش ذوق، شاعر معاصر دوره قاجار از شهرستان دشتی از توابع استان بوشهر است که همانند بسیاری از ایرانیان، آثار نفیسی به زبان عربی ارائه نموده است. یکی از مهمترین نوشته¬های وی که به پیروی از بزرگان و مشاهیر ادبیات به نظم در آمده، منظومة نحوی «ألفیه» است. این منظومه در هفتصد و سی چهار بیت سروده شده است. منظومه ای که در بین ادب دوستان ناشناخته مانده است. دانشمندان مسلمان در شماری از علوم، برای تسهیل در امر آموزش و به خاطر سپردن مطالب، از قدرت نظم و موسیقی کلام بهره گرفته اند و قواعد و اساس آن علوم را به نظم کشیده اند. این دسته آثار به «منظومه های تعلیمی» موسوم اند. بیشترین نمونۀ این گونه منظومه ها در صرف و نحو عربی بوده است. اَلْفیّه، نامی برای منظومه‌های هزار بیتی که به منظور آسان ساختن فراگیری و حفظ اصول و قوانین مربوط به دانش های گوناگون، به ویژه دستور زبان عربی سروده می‌شد. منظومه ألفیه سید علی نقی حسینی دشتی از گونه منظومه های تعلیمی در حوزه آموزش نحو است. پژوهش برآن است که به شیوه تحلیلی- توصیفی به بررسی شخصیت سیّد علی نقی حسینی دشتی و معرفی منظومه ألفیه ایشان بپردازد. یافته های مقاله نشان می دهد که اثر ألفیه سیدعلی نقی بخشی از میراث مکتوب استان بوشهر در حوزه ادبیات عربی بصورت دست نوشته خطی است که به وسیله نویسندگان مقاله مکتوب شده است. ایشان سعی داشت که با به نظم کشیدن اصول و قوانین دستور زبان عربی، بتواند فراگیری و حفظ آنها را آسان‌تر سازند.
کلمات کلیدی : سیّد علی نقی حسینی دشتی منظومه نحوی ألفیه نسخه خطی