تحلیل معنای حیوانات در مجموعه‌ کاپریس‌های گویا

محدثه نهاوندی¹ جواد امین خندقی² جمال عرب زاده³

1) دانشجوی کارشناسی ارشد نقاشی، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران،
2) استادیار گروه ادبیات نمایشی، دانشکده هنر، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران،
3) استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر، تهران، ایران،

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(3icacu.ir)
چکیده :
فرانسیسکو گویا با شیوۀ طراحی، استفاده از رنگ‌های تیره و عناصر وحشت‌آور و خشن، روایت‌گر تلخی‌ها و تاریکی‌های دورانش است. او پس از این بیماری و بازگشت به نقاشی، به بیان تند و بی‌ پردۀ واقعیات فجیع آن دورۀ اسپانیا پرداخت و طراحی‌ مجموعه‌ای با عنوان «مجموعۀ کاپریس‌ها» را آغاز کرد. این مجموعه جهالت، حماقت‌های اقشار مختلف اجتماعی، خرافات مردم و ناتوانی در برابر ظلم و ستم مقامات سیاسی و دولتی، اشراف و روحانیون و تمام مسائل رایج جامعه از این قبیل را به تصویر می‌کشد. هدف از انجام این پژوهش، توضیح و تبیین معنا و مفهوم و تحلیل نقش حیوانات در این مجموعه می‌باشد. این پرسش مطرح می‌شود که هر کدام از این موجودات نشان‌گر چه مفاهیمی هستند؟ این پژوهش کاربردی است و به شیوۀ توصیفی و تحلیلی انجام شده است. گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و مشاهدۀ تصاویر می‌باشد. روش تحلیل، کیفی و روش نمونه‌گیری گزینشی بوده و چهار اثر حکاکی که در ارتباط مستقیم با موضوع نوشتار است، جهت تحلیل، انتخاب شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هر کدام از حیوانات در مجموعۀ کاپریس های گویا، برای اشاره به خصوصیات و ویژگی‌های شخصیتی در جایگاه‌های اجتماعی متفاوتی می‌باشند. گویا در چاپ سی‌ و هفت تا چهل و دوم مجموعه، از الاغ برای نشان دادن جهالت، ناآگاهی و حماقت رایج در سیستم آموزشی، پزشکی و اشراف، استفاده می‌کند که سه اثر از آن‌ها را در این مقاله، تحلیل کردیم. در باقی آثار نیز حیوانات و شخصیت‌هایی دیگر، حکاکی شده و به وسیلۀ آن‌ها دیگر نقش‌‌های اجتماعی و سیاسی، مورد انتقاد وی قرار گرفته‌اند. مانند اثر «چگونه اورا می‌چینند» که کنایه از ذات درنده‌خو و بی‌رحم ماموران تفتیش عقاید است و ناتوانی افرادی که همچون طعمه‌ای به چنگ شکارچی خود افتاده یا به کام مرگ کشیده می‌شوند و یا به تاب ‌آوری در سرنوشتی تلخ‌تر از آن ناچارند.
کلمات کلیدی : نقاشی گروتسک حیوانات کاپریس‌ها فرانسیسکو گویا