بررسی و تحلیل مشارکت شهروندان در ایجاد و طراحی الگوهای برنامه‌ریزی مدیریت شهری
بررسی و تحلیل مشارکت شهروندان در ایجاد و طراحی الگوهای برنامه‌ریزی مدیریت شهری
هادی شرافت1 سپیده سپهری2 مجید سپهری3
1) کارشناسی ارشد مدیریت فناوئری اطلاعات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
2) کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
3) کارشناسی مدیریت محله، دانشگاه علمی کاربردی، تهران
محل انتشار :
سومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(3icacu.ir)
چکیده :
مقاله حاضر به دنبال پاسخگویی به دو سؤال اساسی است. مشارکت شهروندی در طراحی الگوهای برنامه‌ریزی شهری چه جایگاهی دارد؟ نقاط قوت ضعف فرصت‌ها و تهدیدهای مشارکت شهروندان در طرح‌های برنامه‌ریزی شهری کدامند؟
این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی تحت عنوان ، طراحی الگوهای مشارکت شهروندان در امور شهری تهران است که به سفارش مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران در مؤسسه تحقیقات تعاون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران انجام شده است.
شهروندی از جنبه ذهنی بررسی شده است. این بخش تغییر در گرایش‌ها باورها و دیدگاه‌های مردم را مورد توجه قرار می‌دهد برای پاسخ به پرسش دوم رفتار مشارکت سازوکار و نحوه مشارکت در حوزه‌های فرهنگی ـ اجتماعی مدیریتی حقوقی و فضایی بررسی شده است.
این مطالعه به روش تحقیق کیفی انجام شده است. جمع‌آوری اطلاعات در قالب پرسشنامه باز همراه با مصاحبه عمیق و با تکنیک تجزیه و تحلیل (SWOT) صورت گرفته است. بررسی نقاط قوت ضعف‌ها فرصت‌ها و تهدیدهای اجتماعی ـ فرهنگی مدیریتی، قانونی و فضایی ـ کالبدی مشارکت شهروندان در طراحی اجرا حفاظت و نگهداری از طرح‌ها و برنامه‌های شهری از دلایل اساسی انتخاب این تکنیک است.
جامعه آماری شامل ۳۰ نفر از اساتید و صاحب‌نظران حوزه‌های برنامه‌ریزی شهری و مشارکت شهروندی است که از بین اساتید دانشگاه و سازمان شهرداری شهر تهران در سال ١401 به روش نمونه‌گیری هدفمند و در دسترس نمونه متخصص و صاحب‌نظر در حوزه مورد مطالعه انتخاب و بررسی شده است.
نتایج نشان داد که طراحی الگوهای جامع برنامه‌ریزی شهری در شهر تهران مستلزم مشارکت فعال شهروندان است. این مشارکت باید داوطلبانه و هدفمند صورت گیرد. برنامه ریزان شهری نخست باید بر مشارکت ذهنی و تغییر در باورها و گرایش‌های شهروندان تأکید نمایند. رفتار مشارکتی در برنامه‌های شهری نیز باید در دو بخش انجام شود. در طراحی و اجرای برنامه‌های شهری باید مشارکت متخصصین و نخبگان در اولویت قرار گیرد. اما عمده مشکلات شهر تهران مربوط به حفاظت و نگهداری از طرح‌ها و برنامه‌های اجرا شده است. جلب مشارکت زنان، جوانان و بازنشستگان و علاقه‌مندان و تعیین سازوکارهای مشارکتی آنان در حوزه‌های اجتماعی، مدیریتی قانونی و فضایی کالبدی می‌تواند کارایی اثربخشی و بهره‌وری برنامه‌های مدیریت شهری را تقویت کند.
کلمات کلیدی :
مشارکت شهروندی برنامه‌ریزی شهری مدیریت شهری
الگوهای توسعه شهری مشارکت ذهنی
مشارکت رفتاری