بررسی جامع علل افت شاخص عملکرد لجستیک (LPI) در ایران با تمرکز بر شاخص‌های بندری با رویکرد اقتصادی

جعفر مهدیزاده¹ حسین خوشدل لویه² محمدرضا خاکباز³ امین آخوندی⁴

1) دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه اقتصاد، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران،
2) کارشناس ارشد، دانشکده مهندسی دریا، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران،
3) دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه راه و ترابری، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران،
4) دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه حمل‌ونقل، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران،

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(3icacu.ir)
چکیده :
شاخص عملکرد لجستیک (LPI) منتشرشده توسط بانک جهانی، یک ابزار ارزیابی است که برای سنجش عملکرد سیستم‌های حمل‌و‌نقل و لجستیک در کشورها استفاده می‌شود که اثر مستقیمی در ارتقای شاخص‌های اقتصادی وابسته به تجارت دارد. این شاخص بر اساس شش مولفه کلیدی پیگیری و رهگیری کالاها، سهولت دسترسی به کالاهای مختلف با قیمت رقابتی، کارایی فرایندهای ترخیص کالا بوسیله‌ی گمرک، مناسب بودن زمان تحویل محموله‌ها به مشتری در زمان برنامه‌ریزی‌شده یا زمان مورد انتظار، کیفیت خدمات لجستیکی و کیفیت زیرساخت‌های تجاری و حمل‌ونقلی تعیین می‌گردد. شاخص عملکرد لجستیک بانک جهانی به عنوان یک ابزار برای اندازه‌گیری و مقایسه عملکرد لجستیکی کشورها استفاده می‌شود. این شاخص به کشورها این را امکان می‌دهد تا عملکرد خود را در حوزه لجستیک با سایر کشورها مقایسه کنند و بهبودهای لازم را اعمال کنند. بر اساس گزارش شاخص عملکرد لجستیکی 2023، از بین 139 کشور، رتبه ایران 123 بوده است. این در حالی است که رتبه ایران در گزارش 2018 بانک جهانی، 64 بوده است. به گفته خبرگان حوزه لجستیک، علل این افت در ایران می‌تواند ناشی از زیرساخت‌های نامناسب، مشکلات مربوط به رویه‌های گمرکی و بروکراسی‌های اداری در گمرک، نظام حمل‌و‌نقل نامناسب، مدیریت ضعیف زنجیره تأمین لجستیک کشور، تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی و سایر مشکلات سیستمی باشد. با توجه به مطالعات صورت‌گرفته، بهبود زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل، توجه به هوشمندسازی در کل زنجیره تامین حمل‌ونقل، تسهیلات بیشتر برای حمل‌و‌نقل کانتینری، اصلاح مقررات و رویه‌ها، توسعه زیرساخت‌های ریلی و اتصال آن‌ها به بنادر، بهبود هماهنگی‌های بین بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی و توسعه فناوری‌های اطلاعاتی در جهت بهبود وضعیت کنونی پیشنهاد شده است.
کلمات کلیدی : اقتصاد حمل‌ونقل شاخص عملکرد لجستیک بانک جهانی افت شاخص ایران