نقش مؤلفه‌های کیفیت فضای باز جمعی مجتمع مسکونی بر بهبود افسردگی بانوان سالمند
نقش مؤلفه‌های کیفیت فضای باز جمعی مجتمع مسکونی بر بهبود افسردگی بانوان سالمند
محمّدعلی رحیمی1 نگار فتوحی2
1) استادیار گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
2) دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
محل انتشار :
نهمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(9icsau.ir)
چکیده :
در سال‌های اخیر روابط سالمندان با محیط‌های اجتماعی و فیزیکی‌شان مورد توجه مجدد قرار گرفته است؛ زیرا که طراحان معمار به‌دنبال راه‌‌حل‌ها و راهکارهایی برای سازگاری با رشد سریع جمعیت‌های سالمندان می‌باشند. برای افراد مسن‌تر، یکپارچگی و استحکام روابط اجتماعی به‌منظور سلامتی و طول عمر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. مطالعات نیز شواهدی را در جهت وجود ارتباط بین مسکن و افسردگی ارائه می‌دهند که در این میان، بانوان سالمند نسبت به سایر گروه‌ها با مشکلات بیشتری مواجه می‌باشند. از جهتی دیگر، پژوهش‌های انجام گرفته حاکی از آن می‌باشند که استفاده از فضاهای مشترک بیرونی قدرت ارتباط‌های اجتماعی را افزایش می‌دهند. به بیانی دیگر، ادبیات موجود نشان‌گر این می‌باشند که فضاهای باز نقش مهمی در حفظ و افزایش کیفیت زندگی سالمندان ایفا می‌نمایند. از سویی دیگر، کیفیت‌های محیطی میان مکان‌ها متفاوت می‌باشند؛ برابری بیشتر و بهبود رفاه و سلامتی افراد سالمند از طریق برنامه‌ریزی و توجه به طراحی در بخش‌های مختلف محقق می‌گردد. نتایج پژوهش‌ها نشان‌گر این می‌باشند که احساس تعلق یا دل‌بستگی به مکان، به حفظ احساس هویت و سلامتی کمک کرده و سازگاری موفقیت‌آمیز را در سنین بالا تسهیل می‌نماید. به ویژه در ارتباط با سالمندان نشان داده شده که از مکان‌هایی که در آن زندگی می‌کنند، معنا و امنیت می‌پذیرند. از جهتی دیگر، ساختمان‌های بلند آپارتمانی مدت‌هاست با سلامت روانی ضعیف ساکنان‌شان مرتبط بوده‌اند. بنابراین، هدف مقاله حاضر این بوده که با بررسی شواهد مربوط به روابط بین زندگی سالمندان در ساختمان‌های بلندمرتبه، رفاه و سلامت اجتماعی، ضمن استخراج مؤلفه‌های مؤثر در کیفیت فضای کالبدی، به تبیین مدل مفهومی میان تأثیر کیفیت فضای باز در مجتمع‌های مسکونی بر بهبود/کاهش افسردگی بانوان سالمند بپردازد که رویکرد کیفی در این‌جا مورد استفاده قرار گرفته شده است.
کلمات کلیدی :
واژه‌هاي كليدي: کیفیت محیط
فضای باز جمعی
مجتمع‌مسکونی
ترجیحات مسکن
افسردگی
بانوان سالمندان.