ارزیابی اثرات زیست‌محیطی احداث کمربندی شهری مبتنی بر شاخص‌های توسعه پایدار (مطالعه موردی: شهر مشهد)

محمد سلطانی اصل¹ آرمین جراحی² علی ساعدی³ حسین ساعدی⁴

1) دکتری، استادیار موسسه آموزش عالی اسرار، مشهد، ایران
2) دکتری، استادیار دانشگاه خیام، مشهد، ایران،
3) کارشناس ارشد، دانشگاه خیام، مشهد، ایران،
4) دانشجوی دکتری، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران، نویسنده مسئول،

محل انتشار : نهمین کنگره سالانه بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(9icsau.ir)
چکیده :
مدیریت زیست‌محیطی را می‌توان به عنوان یکی از مهمترین مباحث مطرح شده در پروژه‌های زیرساختی مانند راه-سازی دانست که سعی دارد با شناسایی عوامل موثر بر محیط‌ زیست پیرامونی پروژه‌های اجرایی راه، تعاملات بین پروژه و محیط زیست را شناسایی و میزان تاثیرپذیری آن را سنجش نماید. این مسئله می‌تواند در طراحی بهینه که بر کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی استوار است، بسیار کارآمد باشد. مطالعه حاضر را می‌توان به عنوان یک مطالعه مدیریت زیست‌محیطی بیان نمود که بر پروژه کمربندی جنوبی شهر مشهد توجه داشته و سعی دارد تا تاثیرات زیست محیطی این پروژه را برپایه شاخص‌های توسعه پایدار مورد ارزیابی قرار دهد. در این راستا از دو بخش ارزیابی‌ها به صورت رویکردهای اکتشافی (توصیفی-پیمایش) و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) بهره گرفته شده است. روش اکتشافی با مد نظر قرار دادن دو مرحله ارزیابی شامل مطالعات کتابخانه¬ای و میدانی اقدام به گردآوری اطلاعات مورد نیاز برای تحلیل مراتبی نموده و روش AHP با تکیه بر اطلاعات ارائه شده توسط نیروی خبره و پرسشنامه‌ها، عوامل و میزان تاثیرپذیری هر عامل را نسبت به تابع هدف (محیط زیست پیرامونی کمربندی) برآورد می‌کند. برپایه نتایج حاصل از این روند پژوهشی مشخص گردیده که 7 عامل اصلی شامل عوامل انسانی، محیطی، زیست‌محیطی، مدیریتی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بر کمربندی تاثیر داشته که در این میان عوامل زیست‌محیطی (ضریب تاثیر 47%) و سیاسی (ضریب تاثیر 4/19%) بارزترین نقش را دارا بوده و عامل اقتصادی (ضریب تاثیر 8/2%) کمترین نقش را دارد. از سوی دیگر با سنجش روایی و پایایی مدل توسط رویکردهای همگرایی و الفای کرونباخ مشخص شده است که مدل با ضرایب 89/0 و 748/0 روا و دارای اعتبار می‌باشد.
کلمات کلیدی : مدیریت زیست محیطی راه سازی تحلیل سلسله مراتبی توسعه پایدار