نقش عوارض ژئومورفولوژی در تغذیه آب های زیرزمینی(مطالعه موردی: حوضه آبریز فرخی)

مختار اسلانی کتولی¹

1) دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی،گروه جغرافیا فردوسی مشهد. مشهد. ایران-

محل انتشار : هفتمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران(7icsda.ir)
چکیده :
منابع آب زیرزمینی از یک سو به دلیل شیرین بودن، ترکیبات شیمیایی، دمای ثابت، ضریب آلودگی کمتر و سطح اطمینان بالاتر در تامین منابع آب، به عنوان یک منبع قابل اتکا، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب شده و از سوی دیگر با تاثیر بر توان اکولوژیکی منطقه، یک پدیده مهم و موثر در توسعه اقتصادی، تنوع اکولوژیکی و سلامت جامعه به حساب می آیند. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. بعد از گردآوری اطلاعات به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از فرایند تحلیل شبکه ای(ANP) استفاده شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد در بین متغیرهای تاثیر گذار عامل لیتولوژی در درجه اول اهمیت از نظر نفوذ آبهای سطحی ( 22/0 ) و در مرحله بعد پوشش گیاهی در مرتبه بعدی با کسب امتیاز 19/0 قرار می گیرند. با توجه به توپوگرافی منطقه کمترین تاثیر را نیز عامل جهت شیب به خود اختصاص می دهد. بر این اساس می توان گفت که بعد از عامل سنگ شناسی که مستقیما تعیین کننده میزان نفوذ پذیری آب می باشد، متغیر پوشش گیاهی منطقه به طور مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر نیروهای تکتونیکی منطقه قرار داشته و نفوذ پذیری را افزایش می دهند. به طوری که هر جا که خطواره های تکتونیکی تحت تاثیر نیروهای زمین ساختی توسعه یافته اند، بده جامد و رسوب بیشتری در اختیار جریانات سطحی منطقه قرارداده و نقش خود را به صورت مخروط زایی که می تواند به لحاظ بافت مناسب خود نقش موثری در نفوذ آبهای سطحی داشته باشد، ایفا نموده اند. به طور کلی بخش های مرکزی و ضلع شرقی حوزه به لحاظ نفوذپذیری آب دارای بالاترین پتانسیل که 47 درصد از حوضه را دربرمی گیرند و جهت های غرب، و جنوب غرب از نظر نفوذپذیری دارای پایین ترین پتانسیل هستند.
کلمات کلیدی : عوارض ژئومورفولوژی آب های زیرزمینی فرخی سیستم اطلاعات جغرافیا