مروری بر ظرفیت‌های رسانه در حوزه آموزش و ترویج محیط‌زیست

محمدامین پوراحمدی¹ امیرعلی برومند²

1) دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت رسانه، گروه مدیریت رسانه و ارتباطات کسب و کار، دانشکده مدیریت کسب‌وکار، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2) دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی محیط‌زیست، گروه برنامه‌ریزی، مدیریت و آموزش محیط‌زیست، دانشکده تحصیلات تکمیلی محیط‌زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛ نویسنده مسئول:

محل انتشار : صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست به همراه پنجمین همایش ملی جنگل ایران (envprouma.ir)
چکیده :
با گسترش روزافزون استفاده‌ از رسانه‌های جمعی و همچنین تاثیرگذاری غیرقابل‌انکار رسانه در بسیاری از ابعاد زندگی بشر، نادیده گرفتن ظرفیت‌های موجود رسانه در حوزه آموزش محیط‌زیست فرصت‌سوزی محسوب می‌شود. از این‌رو پژوهش حاضر برآنست تا با روش مرور اسنادی، نگاهی به ظرفیت‌های رسانه در حوزه آموزش و ترویج محیط‌زیست داشته باشد. در پژوهش پیش‌رو، جست‌وجوی اسناد علمی ده سال اخیر با تکیه بر کلید واژه‌های مرتبط، به دو زبان فارسی و انگلیسی صورت گرفت. سپس با روش نمونه‌گیری هدفمند و بعد از غربالگری چهار مرحله‌ای، در نهایت 18 مقاله جهت مرور باقی‌ماند. یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از آن است که رسانه‌ها ابزارهای آموزش غیررسمی و ترویج مسائل محیط‌زیست به شمار می‌روند و از این رو مسائل محیط‌زیستی را به سیاست‌های فرهنگی روزمره پیوند می‌دهند. اگر در دنیا مردم از طریق رسانه‌ها در مورد بحران محیط‌زیست و امکان‌های پیش‌رو جهت مقابله با آن آشنا شوند، چشم‌انداز مشارکت جهانی برای مواجه اثربخش‌تر با بحران محیط‌زیست روشن‌تر خواهد بود. در مسیر «حفاظت از طبیعت» بازیگران مختلف برای طرح ادعاها و بیان چالش‌های محیط‌زیستی به روش‌های خاص و اغلب رقابتی تلاش می‌کنند. در زمینه فعالیت رسانه‌ها رعایت انصاف و صحت در گزارش‌دهی، به دلیل بعد آموزشی و ترویجی آن، بسیار حیاتی است و اگر غفلت شود بروز سوءتفاهم‌های متفاوت محتمل است. این که رسانه‌ها چه مسئله‌هایی را در حوزه‌ی محیط‌زیست باید ترویج کنند و این که چگونه باید این مأموریت را، که آموزش غیرمستقیم محیط‌زیست به شمار می‌رود، در آینده به ثمر برسانند، یک حوزه‌ی مهم مطالعاتی نیازمند توسعه است.
کلمات کلیدی : رسانه آموزش محیط‌زیست ترویج محیط‌زیست آموزش غیررسمی آموزش غیرمستقیم .