بررسی وضعیت خشکسالی با استفاده از شاخص گیاهی بارز شده (EVI)

حسن خاوریان¹ پریسا بابایی²

1) استادیار سنجش از دور، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران رایانامه:
2) کارشناسی ارشد سنجش از دور، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

محل انتشار : صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست به همراه پنجمین همایش ملی جنگل ایران (envprouma.ir)
چکیده :
خشکسالی یک ویژگی طبیعی و برگشت پذیر است و تقریبا در تمامی رژیم¬های اقلیمی رخ می¬دهد. به منظور ارزیابی گسترش و شدت خشکسالی بایستی اطلاع دقیقی از توزیع مکانی ¬و زمانی پارامترهای موثر در خشکسالی داشته باشیم. مشاهدات ماهواره¬ای امکان دید همزمان از مناطق وسیع در زمان¬های مختلف را فراهم می¬کنند و بر این اساس بررسی خشکسالی با استفاده از تصاویر ماهواره ای بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این مطالعه از شاخص گیاهی بارز شده (EVI) برای مشخص کردن زمان¬های خشکسالی استفاده شده است. محصول شاخص گیاهی بارز شده مادیس با استفاده از روش تفاضل و نسبت باندی باندهای آبی، سبز، قرمز و مادون قرمز نزدیک، اثرات اتمسفری و اثرات خاک پس زمینه را به حداقل می¬رساند. تصاویر سنجنده مادیس برای استان زنجان در بازه زمانی 17 ساله در ماه می تهیه و بررسی شدند. بررسی شاخص EVI در ماه می نشان می¬دهد که غالب منطقه مورد مطالعه دارای پوشش گیاهی ضعیف می¬باشد که در دوره خشکسالی این پوشش گیاهی نیز بطور کامل از بین می¬رود. بررسی نقشه های مربوط به ماه می نشان داد که در سال های 2008 و 2001 وسعت مناطق فاقد پوشش گیاهی افزایش یافته و بترتیب به حدود 20 درصد، 14 درصد می¬رسد. همچنین نتایج نشان داد که سال-های 2010 و 2016 و 2007 وسعت مناطق فاقد پوشش گیاهی به حداقل می رسد. بررسی تغییرات مساحت طبقه¬های پوشش گیاهی مبتنی بر شاخصEVI نشان می¬دهد که طبقه فاقد پوشش گیاهی در سال 2001 نسبت به سال 2000 روند افزایشی داشته است که نشان¬دهنده تداوم و افزایش شدت خشکسالی می¬باشد. همچنین در سال 2010 با بارندگی نسبتا مناسب، وسعت مناطق فاقد پوشش گیاهی نسبت به سال قبل از آن کاهش یافته است. بررسی تغییرات بلندمدت مقادیر بارندگی در منطقه مورد مطالعه نیز نشان داد که سال های 2008 و 2001 جزو سالهای دارای خشکسالی شدید می¬باشند که تایید کننده نتایج بدست آمده از تصاویر ماهواره ای است. نتایج این مطالعه نیز تایید کننده سایر مطالعات می¬باشد که نشان-دهنده کارآیی شاخص سنجش از دوری EVIدر بررسی وضعیت خشکسالی است.
کلمات کلیدی : خشکسالی شاخص گیاهی بارز شده (EVI) مادیس.