رفتار کاوشگری زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor Say روی لاروهای سن سوم کرم قوزه پنبه، Helicoverpa armigera Hubner

ناهید واعظ¹ شهزاد ایرانی پور² میرجلیل حجازی³

1) استادیار گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
2) استاد گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
3) استاد گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

محل انتشار : کشاورزی ارگانیک و مرسوم(umaorganic.ir)
چکیده :
در سال¬های اخیر سیاست دولت مبنی بر توسعه روش¬های کنترل بیولوژیک و کاهش مصرف ترکیبات شیمیایی بوده و بنابراین به¬کارگیری زنبوران پارازیتویید در سطح وسیعی از مزارع و باغات، به¬عنوان یکی از راهبردهای مفید و مؤثر کنترل آفات گیاهان زراعی و باغی در برنامه¬های کنترل آفات جای گرفته است. یکی از پارازیتوییدهایی که برای کنترل آفات مورد توجه قرار گرفته¬است، زنبور Habrobracon hebetor Say می¬باشد. این زنبور یکی از پارازیتوییدهای مؤثر لاروهای آفات بال¬پولکدار است که پرورش انبوه و استفاده از آن برای کنترل این آفات در زراعت¬هایی نظیر پنبه، گوجه¬فرنگی و نخود مورد توجه قرار گرفته است. زنبور H. hebetor به¬علت نرخ توليد مثل بالا، مدت زمان كوتاه توليد نسل و طيف ميزباني وسيع، به-صورت گسترده¬اي در مطالعات اثر متقابل ميزبان- پارازيتوييد مورد استفاده قرار گرفته است. در بررسی حاضر زنبور H. hebetor به¬مدت شش ساعت روی لاروهای سن سوم کرم قوزه پنبه، Helicoverpa armigera مورد مشاهده مستقیم قرار گرفت و مشخص شد که زنبور براکون، 14/78% وقت خود را صرف تغذیه، حرکت، استراحت و تمیز کردن پاها و شاخک¬ها و شکم خود می¬کند. میانگین کل زمان صرف شده برای رفتارهای فوق (رفتارهای غیرپارازیتیسم)، 31/281 دقیقه به¬دست آمد. بیشترین زمان صرف¬شده زنبور جهت استراحت بود. میانگین کل زمانی که زنبور براکون جهت نیش زدن اولیه و انتظار جهت فلج شدن میزبان سپری کرد، 51/16 دقیقه بود. بیشترین زمان رفتارهای منجر به پارازیتیسم مربوط به فرو کردن تخمریز به دفعات مکرر به بدن لارو بود که 82/73 دقیقه طول کشید.
کلمات کلیدی : پارازیتیسم رفتار کاوشگری زنبور Habrobracon hebetor کرم قوزه پنبه