واکاوی عوامل مؤثر بر بهبود امنیت اجتماعی زنان در بافت¬های ناکارآمد شهری (مورد پژوهی: محله گلشهر شهر مشهد)

کرامت اله زیاری¹ ابوالفضل منصوری اطمینان² سیده زهره موسوی³

1) فوق دکترای مهندسی شهرسازی، استاد برنامه‌ریزی شهری، دانشكده جغرافيا، دانشگاه تهران، ایران
2) دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3) دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

محل انتشار : پنجمین کنگره بین المللی مهندسی، فناوری و نوآوری(eticong.com)
چکیده :
امروزه، یکی از مهم‌ترین چالش¬های فضایی- کالبدی شهرها، گسترش بافت¬های ناکارآمد شهری بوده که طی دهه¬های اخیر روندی روزافزونی به خود پیدا نموده است. مبتنی بر تحلیل محتوای پژوهش¬های گوناگون، بافت¬های ناکارآمد شهری با مسائل عمده¬ای به-ویژه فقر شهری، بحران هویت ناشی از ساخت¬و¬سازهای غیرمجاز، بزهکاری و آسیب¬های اجتماعی و غیره روبرو هستند که تمامی این مسائل و مشکلات در عمل، محیط این بافت¬ها را به مکانی ناامن برای شهروندان و ازجمله بانوان تبدیل نموده است. از این منظر، بهبود احساس امنیت زنان در سکونتگاه¬های ناکارآمد شهری در عمل می¬تواند در ارتقاي الگوي فعالیت¬هاي اجتماعی آن¬ها مؤثر باشد و مشارکتی بهتر را درصحنه‌ی اجتماعی برای آنان به وجود آورد. با این تفاسیر، پژوهش حاضر در راستای واکاوی عوامل مؤثر بر بهبود امنیت اجتماعی زنان در محله ناکارآمد گلشهر شهر مشهد انجام‌گرفته است؛ بنابراین، این پژوهش پس از مرور مبانی و مفاهیم مرتبط، مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی و متناسب با شرایط محله گلشهر شهر مشهد، به تدوین عوامل مؤثر بر بهبود امنیت اجتماعی زنان در سطح این محله اقدام نموده است و در ادامه با مراجعه به 40 نفر از متخصصان و نخبگان مرتبط با موضوع این پژوهش در سطح شهر مشهد و آشنا به مورد پژوهی، با استفاده از روش تحلیل سلسله¬مراتبی و در محیط نرم¬افزار اکسپرت جویس به اولویت¬بندی عوامل مؤثر بر بهبود امنیت اجتماعی زنان در محله گلشهر مشهد مبادرت نموده است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که نظارت اجتماعی، حضور فعال و مستمر نیروی انتظامی و پلیس، نبود فضاهای غیرقابل‌دفاع و مخروبه، نبود بزهکاری و آسیب¬های اجتماعی، روشنایی و نورپردازی مناسب در شب، تردد ایمن در شب، نبود معابر تنگ و نفوذناپذیر، نبود زمین¬های بایر و متروکه، نبود موانع دید مانند نرده، درخت، پوشش¬های گیاهی انبوه و غیره و وجود راه¬های دسترسی مناسب و امن، ازجمله عوامل مؤثر بر بهبود امنیت اجتماعی زنان در سطح محله گلشهر مشهد محسوب می¬شوند و همچنین از دید متخصصان از بین این عوامل، نبود بزهکاری و آسیب¬های اجتماعی (با امتیاز 199/0)، نظارت اجتماعی (با امتیاز 139/0) و روشنایی و نورپردازی مناسب در شب (با امتیاز 138/0) به ترتیب در جایگاه¬های اول تا سوم از حیث تأثیرگذاری بیشتر قرار دارند.
کلمات کلیدی : امنیت امنیت اجتماعی زنان ناکارآمدی بافت¬های ناکارآمد شهری محله گلشهر شهر مشهد.