بررسی عوامل مؤثر بر کاهش ردپای کربن در سطح شهر مشهد

کرامت اله زیاری¹ ابوالفضل منصوری اطمینان²

1) فوق دکترای مهندسی شهرسازی، استاد برنامه‌ریزی شهری، دانشكده جغرافيا، دانشگاه تهران، ایران
2) دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی پژوهش ها و دستاوردهای نو در علوم، مهندسی و فناوری های نوین(setbconf.com)
چکیده :
ردپای کربن طی سال¬های اخیر به¬عنوان یکی از موضوعات چالش¬برانگیز در علوم محیطی، اجتماعی و ازجمله شهرسازی تبدیل‌شده است. این مفهوم از ردپای اکولوژیکی ناشی شده و به میزان کل انتشار گازهای گلخانه‌ای ایجادشده توسط یک سازمان،‌ رخداد،‌ محصول یا شخص گفته می‏‌شود. متأثر از روند روزافزون شهرنشینی در سطح شهر مشهد، میزان تولید گازهای گلخانه¬ای و ازجمله دی¬اکسید کربن (ناشی از افزایش فعالیت¬های انسانی) در سطح این شهر نیز روبه فزونی یافته است که این امر منجر به افزایش آلودگی هوا، کاهش کیفیت هوا، افزایش جزایر گرمایی و غیره در سطح شهر مشهد شده است. بدین ترتیب لازم است تا با شناسایی عوامل مؤثر بر کاهش ردپای کربن در سطح این شهر، اثرات این مقوله بر سطح شهر مشهد را کاهش و کنترل نمود. با این تفاسیر، پژوهش حاضر در راستای بررسی عوامل مؤثر بر کاهش ردپای کربن در سطح شهر مشهد انجام‌گرفته است؛ بنابراین، این پژوهش پس از مرور مبانی و مفاهیم مرتبط، مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی، به تدوین عوامل مؤثر بر کاهش ردپای کربن در سطح شهر مشهد اقدام نموده و در ادامه با مراجعه به 40 نفر از متخصصان و نخبگان مرتبط با موضوع این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل سلسله¬مراتبی و در محیط نرم¬افزار اکسپرت جویس به اولویت¬بندی این عوامل پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می¬دهد که استفاده از حمل¬ونقل¬های سبز، توسعه فضاهای سبز و کاشت درختان، اصلاح الگوی مصرف و سبک زندگی ساکنان، توسعه مسیرهای پیاده¬روی و دوچرخه¬سواری، صرفه¬جویی در مصرف انرژی¬های تجدیدناپذیر، استفاده از انرژی¬های پاک و تجدیدپذیر، کاهش تولید زباله، بازیافت پسماندها و عایق¬بندی ساختمان¬ها و استفاده از مصالح دوستدار محیط¬زیست ازجمله عوامل مؤثر بر کاهش ردپای کربن در سطح شهر مشهد محسوب می¬شوند و همچنین از دید متخصصان، اصلاح الگوی مصرف و سبک زندگی ساکنان (با امتیاز 201/0)، صرفه¬جویی در مصرف انرژی¬های تجدیدناپذیر (با امتیاز 167/0) و استفاده از حمل¬ونقل¬های سبز (با امتیاز 157/0) به ترتیب در جایگاه¬های اول تا سوم از حیث تأثیرگذاری بیشتر قرار دارند.
کلمات کلیدی : گازهای گلخانه¬ای ردپای کربن تحلیل سلسله¬مراتبی شهر مشهد.