بررسی هنر معماری ایران در مساجد دوره سلجوقیان

مهدیه مخبر تکمه داش¹ داود عباسی²

1) دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه‌ای معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران
2) دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه ای معماری، دانشکده مهارت و کارآفرینی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران Email:

محل انتشار : اولین کنفرانس بین المللی طراحی در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی(dcauconf.com)
چکیده :
هنر سلجوقی علاوه بر تأثیر هنر ساسانی، تحت تأثیر هنر خارجی خارج از مرزهای ایران قرار گرفته است و ایرانیان به دلیل گستردگی قلمرو سلجوقیان از دستاوردهای سایر اقوام بهره مند شده اند. اما نباید تصور کرد که هنر این عصر غیر اصیل و تقلیدی بوده است. اما مقایسه آثار موجود نشان می‌دهد که اگرچه هنرمندان ایرانی به اشتقاق غیربومی رضایت داده‌اند، اما به زودی عناصر فرهنگ ایرانی با آن درآمیخته و از شکل بومی آن برای رساندن هدف و پیام خود استفاده کرده‌اند. از بناهای برجسته این دوره می توان به مسجد جامع اصفهان، جام مناره، بنای تاریخی سنجر در شهرستان مرو اشاره کرد. در هنر سفالگری نیز موفقیت هایی حاصل شده است مانند ساخت ظروف سفالی با لعاب روی و نقاشی زیر لعاب و ظروف قرمز با پوشش سفید. در زمینه آثار فلزی کشف شده، انواع کاسه، گلدان و جام های طلایی، نقره ای و برنزی وجود دارد که با تصویر حیوانات و گیاهان و همچنین خط کوفی تراشیده، برجسته و منبت کاری شده است. همچنین منسوجات ابریشمی معروف به اردکی یکی از نمونه های درخشان هنر نساجی در این دوره بوده که با خط کوفی آبی تزئین شده است. در مجموع، هنرهای سلجوقی راه را برای توسعه بیشتر هنر در سال های بعد هموار کرده است. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، اشاره به برخی ویژگی‌های هنر سلجوقی با رویکرد توصیفی - تحلیلی و بررسی برخی از جنبه‌های هنر از جمله معماری، سفالگری و نساجی در این دوره است.
کلمات کلیدی : هنر سفالگری نساجی فلزکاری معماری هنر ایران سلجوقی