بررسی تزئینات معماری در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی و نقش آن در دوران صفوی (مطالعه موردی: معماری اسلامی ایران)

مهدیه مخبر تکمه داش¹ لیلا جمشیدنشان اصل²

1) دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه‌ای معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران Email:
2) دانشجوی دکتری تخصصی معماری، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران Email

محل انتشار : اولین کنفرانس بین المللی طراحی در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی(dcauconf.com)
چکیده :
آرایه‌های گچی از آذین‌های هنر معماری هستند که از دیرزمان هم پای ساخت بنا به کار می‌رفته‌اند. تزیین تنگ بری نیز گونه‌ای از آذین‌های گچی است که در دوران صفویه رواج و تکامل یافت. این آذین افزون بر جنبه زیباشناسانه، کارکردهای دیگری نیز داشته که این نشان از تدبیر هنرمند ایرانی دارد که در کنار زیبایی به اهمیت کاربری نیز می اندیشده است. بدین منظور قدرت و نجابت معماری صفوی بی شک به بهترین صورت در بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی تجلی کرده، که از نظر معماری و هنرهای اسلامی دارای اهمیت و ارزش خاصی است. این بقعه از آثار قرن هفتم هجری بوده و به تدریج توسعه و گسترش یافته و به وضع فعلی درآمده است. یکی از بزرگترین مقابر جهان و مجموعه ای از آرامگاه های بزرگان، مشایخ و سلاطین صفوی و فضاهای آیینی و عبادی در دو سبک آذری و اصفهانی است که نخستین بار شاه طهماسب آن ها را به صورت مجموعه واحد در آورد و بعد ها شاه عباس بناهای مهم دیگری به این مجموعه افزود و باعث اصلاحاتی در آن شد. سابقه بخش هایی از این بنا به دوره خود شیخ صفی الدین اردبیلی (650-735)، عارف شهیر ایران و فرزندان وی، شیخ صدرالدین موسی و سلطان علی معروف به خواجه علی سیاهپوش می رسد. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، با روشی میدانی و توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر متون کتابخانه ای، به ارزیابی تاریخ ساخت، تغییر و توسعه بقعه و مجموعه هایش و همچنین بررسی اهمیت و ارزش معماری و هنری آن می پردازد.
کلمات کلیدی : شیخ صفی الدین اردبیلی هنر تزئینات صفوی معماری اسلامی.