معناگرایی حضور نور در معماری سنتی ایران

مسعود تقی زاده¹

1) دانشجوی دکترای تخصصی معماری- گروه هنر و معماری- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب- تهران- ایران،

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی مهندسی عمران ، معماری ، مصالح ساختمانی و محیط زیست(caucong.com)
چکیده :
از دیرباز این رسالت معماری بوده که فضا را به مکانی تبدیل کرده است. معماری از مجموعه ای از فضاها ناشی می شود که با داشتن یک ویژگی یا هویت خاص به مکان تبدیل می شوند. فضا به تنهایی ارزشی نخواهد داشت و وقتی مکان شد، جوهر وجودی آن، نور آشکار می شود. مکان را می توان به عنوان یک تجربه درونی از دنیای بیرون دید که شامل انواع دیدگاه ها و تعدادی گشودگی است. مکان به دلیل عناصر مختلفی است که نور می تواند یکی از این عوامل باشد. معماری سنتی ایران پیوسته تحت تأثیر عوامل اقلیمی بوده است. نور خورشید را می توان تاثیرگذارترین عامل اقلیمی موثر بر بافت شهر و شکل گیری بناهای سنتی دانست که با توجه به موقعیت و شدت تابش در اقلیم ایران باعث ساماندهی فضا و ایجاد راهکارهای مناسب برای کنترل شده است. نور طبیعی. عناصر متعددی مانند آرسی، پنجره، شبک و روزن را می توان در فضاهای معماری ایجاد شده برای تعامل با نور مشاهده کرد. راهکارهایی که امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و تکیه بر آن به فراموشی سپرده شده اند. در معماری ایرانی، فراهم کردن شرایط مناسب برای مشاهده و تجربه تنوع طبیعی نور و تاکید بر این تنوع از طریق عناصر معماری، میزان نور، روش‌های استفاده از آن، جلوگیری از تابش نفوذی و روشنایی بخش‌های مختلف همواره مورد توجه بوده است. مرکز توجه معمار . کاربردهای گسترده نور، اعم از کاربردی، فیزیکی و معنوی، در معماری سنتی حکیمانه ایرانی به کار رفته است. این مطالعه به دنبال آن است که نور را به عنصر کلیدی مکانیزاسیون تبدیل کند و به دلیل تغییر در کیفیت و کمیت آن، مکان‌های مختلفی ایجاد کند که ساکنان را بیش از پیش وابستگی کند. مهم ترین مسئله این است که با پیشرفت تکنیک های ساخت و ساز برای دستیابی به سهولت اجرا، در بیشتر موارد توجه به ظرافت های گذشته و در سبک های مختلف معماری از نور، متاسفانه امروزه دیگر دیده نمی شود و تاثیرگذار تلقی نمی شود. قدرت نور در درک فضا و بالا بردن کیفیت معماری و به دنبال آن کیفیت زندگی استفاده نشده است. توجه به جنبه های معنایی و فیزیکی یکدیگر و اهمیت نور روز از آموزه های برخورد پیشینیان ما با این موضوع است.
کلمات کلیدی : نور معماری سنتی ایران بیان معناگرایی هویت.