بادگیر عنصر ماندگار در معماری خانه های سنتی یزد

فرحناز علومي يزدي¹ مهدي سرمست يزدي²

1) کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد،
2) کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد،

محل انتشار : ششمین کنفرانس بین المللی و هفتمین کنفرانس ملی عمران، معماری، هنر و طراحی شهری(7iccacs.ir)
چکیده :
یکی از ویژگی های سنتی که گواه بر نبوغ و پایداری مردم استان یزد در سازگاری با اقلیم گرم وخشک دارد و میتوان یک عنصر مهم در معماری یزد نام برد، بادگیر می باشد. بادگیر یک عنصر مهم در معماری یزد، با آب و هوای گرم و خشک است که نقش مهمی بر تصمیمات معماری و ساختمانی تأثیر می‌گذارد. یزد، یکی از شهرهای کویری است که در منطقه اقلیمی گرم و خشک ایران قرار گرفته و از دیرباز، معماران این دیار، از روش‌های مختلف برای همسازی با این شرایط نامساعد بهره جسته‌اند و یکی از این ابداعات، استفاده از بادگیر بود. بادگیر با گرفتن باد و هدایت آن به داخل ساختمان عمل می کند و از طریق گردش هوا یک اثر خنک کننده ایجاد می کند. این سازه‌ها معمولاً با طرح‌ها و اشکال خاصی ساخته می‌شوند، مانند چهار یا هشت ضلعی، اغلب مستطیلی، و همچنین می‌توانند شش ضلعی، هشت ضلعی و بسته به آب و هوای محلی فقط از یک طرف باز شوند. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای، اسناد و مدارک به موضوع مورد بحث پرداخته است و در نهایت با گردآوری اطلاعات و ارائه معیارهای نقش بادگیر در معماری گرم و خشک به بحث و نتیجه گیری می انجامد. نتایج این تحقیق بیانگر آن است، گذشتگان همواره راهکارهای کارامد را برای مرتفع کردن نیازهای آسایش حرارتی مورد استفاده قرار داده اند و هم چنین می توان دریافت که بعضی از راهکارهای تهویه در گذشته، امروزه هم مورد توجه معماران و سازندگان ساختمان قرار گرفته است و میتواند تاثیر گذاری بیشتری بر کاهش دمای ساختمان داشته باشد . بادگیر با استفاده از انرژی تجدیدپذیر باد و برودت تبخیر، سرمایش مورد نیاز فضاهای اصلی ساختمان را تامین میکند . در واقع بادگیرها بدون استفاده از انرژی الکتریکی هوای داخلی ساختمان را تا حدی میتواند خنک کنند.
کلمات کلیدی : بادگیر یزد گرم و خشک معماری یزد معماری سنتی یزد