واکاوی عوامل مؤثر بر تحقق رهیافت شهر 24 ساعته در سطح شهر مشهد

ابوالفضل منصوری اطمینان¹

1) دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

محل انتشار : پنجمین کنگره بین المللی مهندسی، تکتولوژی و علوم کاربردی(etas2023.com)
چکیده :
طی سال¬های اخیر در راستای رهایی از محدودیت¬های زمانی و افزایش زمان فراغت، کاهش زمان کار در روز، افزایش فعالیت در شب، بهبود سیمای شبانه شهر، توسعه اقتصاد شبانه و فراهم نمودن فعالیت¬های اجتماعی و فراغتی برای گروه گسترده¬ای از شهروندان، مفهوم شهر 24 ساعته توجه زیادی را به خود جلب نموده است. شهر 24 ساعته بیانگر عزم و آرمان آن شهر به¬منظور معرفی خود به¬عنوان یک مکان سرزنده و پویا است که هدف آن عرضه فعالیت¬های تفریحی، فرهنگی، خرید، مد و سایر فعالیت¬های گذران اوقات فراغت در ساعت بیشتری از شبانه¬روز و به‌خصوص شب است. دراین‌بین، شهر مشهد به‌واسطه وجود بارگاه قدسی حضرت امام رضا (ع)، زیارتگاه¬ها و بناهای تاریخی متعدد، یکی از عمده¬ترین کانون¬های فرهنگی، مذهبی و گردشگری کشور به شمار می¬رود که از پتانسیل بالایی برای تحقق رهیافت شهر 24 ساعته برخوردار است. با این تفاسیر، پژوهش حاضر در راستای واکاوی عوامل مؤثر بر تحقق رهیافت شهر 24 ساعته در سطح شهر مشهد انجام‌گرفته است؛ بنابراین، این پژوهش پس از مرور مبانی و مفاهیم مرتبط، مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی، به تدوین عوامل مؤثر بر تحقق رهیافت شهر 24 ساعته در سطح شهر مشهد اقدام نموده و در ادامه با مراجعه به 40 نفر از متخصصان و نخبگان مرتبط با موضوع این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل سلسله¬مراتبی و در محیط نرم¬افزار اکسپرت جویس به اولویت¬بندی این عوامل پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می¬دهد که تنوع فعالیتی و گوناگونی کاربری¬های شبانه، حضورپذیری فعال شهروندان در شب، دسترسی مطلوب شهروندان به حمل¬و¬نقل عمومی در شب، توزیع مناسب فضاها و فعالیت¬های شبانه، تأمین ایمنی و امنیت شبانه در سطح شهر، ایجاد و توسعه فضاهای انعطاف¬پذیر و همه¬شمول، کیفیت مطلوب نورپردازی شبانه در سطح شهر، وجود نظارت اجتماعی در شب، امکانات و تسهیلات مناسب کاربری¬ها و فعالیت¬های شبانه، حضور فعال زنان در شب و فعالیت 24 ساعته کاربری¬های تجاری، فراغتی و خدماتی ازجمله عوامل مؤثر بر تحقق رهیافت شهر 24 ساعته در سطح شهر مشهد محسوب می¬شوند و همچنین از دید متخصصان، توزیع مناسب فضاها و فعالیت¬های شبانه (با امتیاز 142/0)، حضورپذیری فعال شهروندان در شب (با امتیاز 116/0) و وجود نظارت اجتماعی در شب (با امتیاز 11/0) به ترتیب در جایگاه¬های اول تا سوم از حیث تأثیرگذاری بیشتر قرار دارند.
کلمات کلیدی : شهر 24 ساعته زندگی شبانه اقتصاد شبانه خدمات 24 ساعته شهر مشهد.