نقش عناصر تشکیل دهنده معماری و شهرسازی سنتی ایران در هویت بخشی به مکان

حسن سجاد زاده¹ فرخ عبودی² ادریس عبودی³

1) دکتری شهرسازی، عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا
2) مربی گروه معماری، واحد بیجار، دانشگاه آزاد اسلامی، بیجار، ایران
3) دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

محل انتشار : پنجمین کنگره بین المللی مهندسی، تکتولوژی و علوم کاربردی(etas2023.com)
چکیده :
اکثر شهرهای قدیمی ایران، تلفیقی از عناصر تشکیل دهنده که مبتی بر بافت های دارای ارزش تاریخی و فرهنگی باشد به وفور دیده می شود. محلات قدیمی شهر نظیر بافت های کهن، نیازمند به حرکتی کنترل شده در جهت ادامه زندگی خود هستند که با در نظرگرفتن مشکلات لازم، باید حرکتی در راستای رفع این مشکلات با زمان حال صورت گیرد. لذا این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و از مطالعات اسنادی - میدانی استفاده شده است. این پژوهش کاربردی ضمن تاکید بر فاکتور مشارکت مردمی و با مطالعات میدانی با هدف ارائه ی الگوی مفهومی و عملیاتی طراحی عناصر در شهر شکل گرفته است. مولفه های موجود که موجب بهبود کیفیت بعد زیر ساخت شهری گذشته با عصر معاصر باشد مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا مبانی تئوریک و نظری عناصر معماری گذشته بررسی شده است، شاخص ها تعیین گردیده، سپس در مرحله بعد مسائل عینی و کاربردی لحاظ شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که عناصر به هم پیوسته شهری موجب درک کردن ارزش زندگی انسان، احترام به خواسته‌های او و تلاش برای ارائۀ بهترین کیفیت، در جهت ایجاد طراحی خوب که منجر به حس هویت مکانی می‌شود، نزدیک‌تر می‌کند و این سبب خواهد شد که نظم خاصی در بستر محیط نسبت به بعد مکان ایجاب گردد. با این وجود، توجه به مولفه های موثر در شهرسازی سنتی با ابعاد مختلف معنایی، کارکردی و کالبدی می تواند نقش مهمی بر ارتقای کیفی هویت بخشی فضاهای شهری امروز ایفا نماید.
کلمات کلیدی : سنت کاربری ها هویت شاخص ها ایران