بررسی طرح و تزئین در نشان‌های قرآن‌های موزه شیخ‌احمد جامی سده 8 تا 13ه.ق

منیره گزیکی نژاد¹

1) کارشناس ارشد گرایش ارتباط تصویری، موسسه آموزش عالی فردوس

محل انتشار : کنفرانس ملی معماری، شهرسازی، هنر، طراحی صنعتی، ساخت و فناوری حکمت بنیان(icahu.com)
چکیده :
قاریان به منظور مکث و یا پایان تلاوت روزانه از علامت‌هایی بهره گرفتند و مذهبین به منظور زیباسازی آیات قرآنی این نشانه‌ها را تزئین کردند. هدف، مطالعه ساختار بصری طرح وتزئین در نشان‌های قرآن‌های موزه شیخ‌احمد جامی ازسده 8 تا 13 ه.ق می‌باشد. بنابراین ویژگی‌های بصری تزئینی به‌کار رفته در نشان‌های آیات قرآن‌های موجود در موزه شیخ‌احمد جامی ازسده هشت تا سیزدهم هجری چیست؟ رویکرد، کیفی و روش تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و شانزده نمونه قرآن که دارای نشان بودند انتخاب گردید. یافته‌ها نشان داد که قرآن‌های خطی موزه شیخ‌احمد جامی دارای نشان‌های سرسوره، جزو، حزب، سجده، خمسه، عشره، ختم آیات و ترکیبی است. سیر تحول طرح و رنگ در نشان‌های مختلف قرآن‌های خطی موزه شیخ‌جام از شکل ساده و بدون تزئین به انسجام گراییده است. این آرایه‌ها در بادی امر با رنگ‌مایه‌های محدود و بویژه زرِ ناب شروع گردید و از قرن ششم هجری به بعد عناصر رنگی متنوع دیگر اضافه شد و با حفظ زمینه طلا، رنگ‌های پرمایه و موثّر همچون لاجورد، شنجرف، سفیدآب، زرنیخی(زردروشن)، سرنج، سبز زنگاری عرصه خودنمایی یافته است. زیبایی و ظرافت تذهیب در قرون دهم ویازدهم به اوج رسیده و این تعالی و تکامل تا اواخر قرن سیزدهم تداوم یافته است.قاریان به منظور مکث و یا پایان تلاوت روزانه از علامت‌هایی بهره گرفتند و مذهبین به منظور زیباسازی آیات قرآنی این نشانه‌ها را تزئین کردند. هدف، مطالعه ساختار بصری طرح وتزئین در نشان‌های قرآن‌های موزه شیخ‌احمد جامی ازسده 8 تا 13 ه.ق می‌باشد. بنابراین ویژگی‌های بصری تزئینی به‌کار رفته در نشان‌های آیات قرآن‌های موجود در موزه شیخ‌احمد جامی ازسده هشت تا سیزدهم هجری چیست؟ رویکرد، کیفی و روش تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و شانزده نمونه قرآن که دارای نشان بودند انتخاب گردید. یافته‌ها نشان داد که قرآن‌های خطی موزه شیخ‌احمد جامی دارای نشان‌های سرسوره، جزو، حزب، سجده، خمسه، عشره، ختم آیات و ترکیبی است. سیر تحول طرح و رنگ در نشان‌های مختلف قرآن‌های خطی موزه شیخ‌جام از شکل ساده و بدون تزئین به انسجام گراییده است. این آرایه‌ها در بادی امر با رنگ‌مایه‌های محدود و بویژه زرِ ناب شروع گردید و از قرن ششم هجری به بعد عناصر رنگی متنوع دیگر اضافه شد و با حفظ زمینه طلا، رنگ‌های پرمایه و موثّر همچون لاجورد، شنجرف، سفیدآب، زرنیخی(زردروشن)، سرنج، سبز زنگاری عرصه خودنمایی یافته است. زیبایی و ظرافت تذهیب در قرون دهم ویازدهم به اوج رسیده و این تعالی و تکامل تا اواخر قرن سیزدهم تداوم یافته است.
کلمات کلیدی : واژگان کلیدی: ساختار بصری نشان‌ها قرآن‌ها مجموعه شیخ‌احمد جامی تربت جام.