بررسی نقوش مسجد جامع ساوه با رویکرد آیکونولوژی

زهرا حسینی¹ مسعود محمدزاده² افسانه درویش³

1) دانشجو
2) استاد راهنما
3) استاد مشاور

محل انتشار : کنفرانس ملی معماری، شهرسازی، هنر، طراحی صنعتی، ساخت و فناوری حکمت بنیان(icahu.com)
چکیده :
نشانه های منقوش بر روی معماری مساجد همواره مضامین معرفتی از امر والا را بازنمون می سازند. ارتباط همسو میان صورت و معنا در این آثار هنری ایرانی اسلامی بیانگر باورمندی و نگرش هنرمند به خلق این آثار داشته است و مفاهیم آیینی و دینی را بازتاب می دهد. هدف از انجام این پژوهش دستیابی به شناخت، از حقیقت وجودی این نشانه های نمادین بوده و نحوه بازنمون شدن آنها را مورد بررسی قرار می دهد. پرسش های پژوهش به چگونگی نظام ارتباطی میان ساختار و معنا در این نشانه های نمادین انتزاعی می باشد که به صورتی هندسی، گیاهی و نوشتاری متجلی شده و زبان بیان صریح و ضمنی را در این آثار مورد واکاوی قرار می دهد.این پژوهش به ادراک شهودی از نظام نشانه ای بکار رفته در معماری مسجد جامع ساوه می پردازد که مضامین معرفتی، دینی و قدسی را منعکس می نماید و ما را با لایه های پنهان در ابعاد معرفت شناختی این آثار آشنا می سازد. رویکرد این پژوهش آیکونولوژی می باشد و در سه مرحله به توصیف، تحلیل و تفسیر نشانه های نمادین می پردازد. در نتیجه گیری این پژوهش به این مهم دست یافته ایم که ساحت دیداری این آثار بر مبنای نظام ساختاری متقارن، متوازن و هارمونیک می باشد که کثرت و وحدت را مبنای کار خویش قرار داده است. توجه به مرکز گرایی، تکرار و حرکت بصری موجب گردیده زبان فرمی نشانه ها یک فضایی آیینی از مفاهیم قدسی را پدیدار سازند. این پژوهش بصورت توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته و ماهیت آن کاربردی می باشد. تحلیل ها بصورت کیفی صورت پذیرفته است.
کلمات کلیدی : نقوش مسجد جامع ساوه آیکونولوژی پانوفسکی.