بررسی و تشخیص حد زلزله در پهنه سرزمین با استفاده تحلیلAHP - GIS برای شناسایی آسیب های ناشی از خطر زلزله(نمونه موردی شهرستان شهریار)

مرضیه سلامات¹ صادق صادقی²

1) دانشجوی دکتری شهرسازی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد
2) مدیر گروه شهرسازی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز،ایران

محل انتشار : کنفرانس ملی معماری، شهرسازی، هنر، طراحی صنعتی، ساخت و فناوری حکمت بنیان(icahu.com)
چکیده :
رخداد زلزله درمناطق سرتاسر دنیا بخصوص در کشور ایران, یکی از بلاهای اجتناب ناپذیر است که همواره خسارات مالی و جانی گسترده به همراه دارد ازین رو میتوان با مطالعه سرزمین و بکار گیری آمایش سرزمین ,درحقیقت با تبیین و به تصویر کشیدن محدوده های با خطر بیشتر با استفاده از انواع روش هایی پیش بینی تعیین محدوده خطر زلزله به برنامه ریزی برای کاهش خطرات ناشی از زلزله ، استفاده کنیم .به همین جهت ضروری است در مناطق متفاوت بر حسب شرایط موجود به تحلیل ریاضی و تصمیم گیری چند معیاره بپردازیم و به بکارگیری آن درفرآیند مکان یابی خطرات ناشی از زلزله آن منطقه برای کاهش خسارات ناشی از زلزله همچنین سیاست¬گذاری¬ ها و برنامه ¬ریزی ¬ها اقدام کنیم. بدین منظور با هدف پیش بینی مناطق با خطر بالاتر در شهرستان شهریار به جهت حفظ زیرساخت ها و کاربری ها در برابر خطرات ناشی از زلزله اقدام به استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره و سلسله مراتبی مطالعاتی AHP شده است.این ارزیابی دارای سه معیار اصلی ؛ شرایط زمین شناسی ، فعالیت های زمین شناسی و فعالیت های انسانی است.همچنین دارای 10 زیر معیار میباشد،برای مکان یابی از نرم افزار GIS استفاده شده است. وزن نهایی هر یک از زیر معیار ها از طریق AHPتهیه شده است .نتایج تحلیل سلسله مراتب حاکی ازین است که وزن بالای گسل فعال معادل عددی 0.407و وزن زلزله معادل عددی 0.235در معیار فعالیت های زمین شناسی نشان دهنده اهمیت بالای این عوامل در وقوع زلزله است. همچنین وزن شیب معادل عددی 0.119در معیار شرایط زمین شناسی آسیب زا ترین شاخص در این معیار و کاربری شهر معادل عددی 0.050در معیار فعالیت های انسانی نشان دهنده ریسک های مرتبط با زیرساخت ها و آسیب پذیر ترین است ، در نهایت در لایه های مطالعاتی مربوط به آن ها در GIS ،به عنوان ضریب اهمیت نهایی هر یک از زیر معیار ها(شاخص ها) ضرب شده است. با بکار گیری نوعی تلفیق هم پوشانی ریاضی و جمع تمامی لایه های شاخص ها تصویر کلی حاکی از درجات شدت آسیب پذیری ناشی از خطر زلزله بدست آمد نتایج بدست آمده در 10 درجه شدت کلاس بندی شد هر چه عدد در کلاس بندی بالاتر باشد شدت آسیب پذیری آن محدوده بالا تر است برای اثبات صحت مکان یابی روش دیگری از انواع روش های همپوشانی استفاده شد به دنباله این فرآیند به جهت روشن شدن درصد آسیب پذیری 10 کلاس از کم ترین شدت آسیب پذیری (کلاس1)که معادل عددی 0.093 % تا بالا ترین شدت آسیب پذیری (کلاس)10 معادل عددی 6.908% بدست آمد و در نقشه به تصویر کشیده شد.
کلمات کلیدی : آمایش سرزمین کاهش خطرات ناشی از زلزله تحلیل سلسله مراتبی AHP مکان یابی درنرم افزارGIS