پهنه بندی قابلیت جاده سازی در مناطق جنگلی با توجه به معیارهای زیست محیطی و اقتصادی

رضوانه ترابی زاده¹ رامین نقدی² اسماعیل قجر³

1) دانشجو کارشناسی ارشد
2) دانشیار
3) استادیار

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش ها با محوریت کشاورزی ، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری(2icsda.ir)
چکیده :
جنگل یکی از استثنایی ترین مواهب خدادادی است که هر گونه دخالت و استفاده از این نعمت، مستلزم حفظ و نگهداری و توجه به جنبه های زیست محیطی مدیریت آن می باشد. شبکه جاده جنگلی یکی از عناصر کلیدی در مدیریت اصولی جنگل است. ساخت جاده هایی که متضمن رعایت ملاحظات زیست محیطی و اقتصادی باشد می تواند از یک سو کمترین آثار منفی زیست محیطی را به دنبال داشته باشد و از سوی دیگر طرح های جنگلداری را به عنوان واحدهای مدیریتی، فعال نگه دارد. این تحقیق در جنگل‌های سری دو، حوزه آبخیز شماره‌ی 9 شفارود در استان گیلان انجام شد. در این پژوهش با در نظر گرفتن معیارهای موثر کمی و کیفی در طراحی جاده های جنگلی از جمله شیب، جهت، زمین شناسی، خاکشناسی، فاصله از رودخانه ها و غیره، با استفاده از یکی از سامانه های پشتیبان تصمیم گیری با عنوان فرآیند تحلیلی- سلسله مراتبی (AHP) و تهیه پرسش نامه های لازم برای مقایسات زوجی عوامل، دیدگاه کارشناسان مختلف در این زمینه مورد ارزیابی و ارزش گذاری قرار گرفته و ارزش هر یک از این عوامل در ساخت جاده مشخص شد. با استفاده از این اطلاعات لایه رستری هریک از عوامل در محیط GIS تهیه، و با روی هم گذاری این نقشه ها نقشه پهنه بندی قابلیت جاده سازی سری مورد مطالعه، تهیه گردید. مطالعه حاضر تلاش نموده است تا با ارائه چارچوبی عملی در شرایط فعلی جنگل های شمال ایران یک پهنه بندی قابل اعتماد برای تعیین قابلیت اراضی جنگلی برای طراحی جاده بپردازد تا از اشتباهات طراحی جاده که گاهاً منجر به ساخت جاده هایی با هزینه بالا و عدم توجه به مسایل زیست محیطی بالاخص آلودگی آب ها می باشد جلوگیری کند.
کلمات کلیدی : فرایند تحلیلی- سلسله مراتبی" جاده جنگلی" شیب طولی" GIS