بررسی اثرات زیست محیطی در اثر افت سطح آبهای زیرزمینی-مطالعه موردی شمال دریاچه ارومیه - استان آذربایجان شرقی

عادل افخمی نهند¹

1) دانشجوی دکتری زمین شناسی اقتصادی، دانشگاه

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش ها با محوریت کشاورزی ، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری(2icsda.ir)
چکیده :
یکی از مهمترین پارمترهای موثر در امنیت اجتماعی و اقتصادی هر جامعه ای بررسی خطرات زیست محیطی تهدید کننده آن است.اصولا آبهای زیرزمینی و سطحی از منابع مهم تامین آب و مهمترین فاکتور زیست محیطی است که نقش بسزائی در توسعه دارد.اولین خطر زیست محیطی تهدید کننده خشکسالی است که تحت تاثیر مستقیم تغییرات اقلیمی بوده و مورد توجه جدی کارشناسان میباشد.این آبها ممکن است در اثر کاهش سطح ایستابی و نفوذ آب شور ، نفوذ مواد آلی از طریق فاضلاب و پسمانده آبهای صنعتی ، نفوذ و اختلاط آبخوان مجاور با کیفیت نامطلوب آلوده شوند.به دنبال این مخاطرات، نتایجی مثل مهاجرت و کوچ دسته جمعی ، افت صنعت کشاورزی، شیوع بیماریهای خاص، افزایش وسعت مناطق بیابانی، فرسایش خاک و رانش و پدیده نوظهور ریزگردها و ...حاصل از افت سطح آبهای زیرزمینی را میتوان مشاهده کرد.که هر یک از خطرات زیست محیطی ذکر شده، خود به تنهائی خطرات دیگری را به دنبال دارد.منطقه مورد مطالعه در شمال دریاچه ارومیه و جزوء توابع شهرستان تسوج میباشد.در اين پژوهش از داده های ايستگاه هواشناسی (كلیماتولوژي) که شامل مقادير ماهیانه بارندگي و سطح ايستابي سفره های آبهای زيرزمیني منطقه (پیزومتر قلعه مراغوش) می باشد،استفاده شده است. داده های ايستگاه پیزومتري و هواشناسی به صورت ماهانه، مرتب و ارتباط بارش و سطح آبهای زيرزمیني با استفاده از روشهای آماري مانند تحلیل رگرسیون و شاخص بارش استانداردSPI بررسی و جهت تائید از شاخص های خشکسالی CZI ، DI، ZSI ،PN ، نیز استفاده شده است.شدیدترین خشکسالی مربوط به سال79-78 با 141میلیمتر بارش میباشد.که بدنبال آن آلوده ترین آب منطقه در آن سال مشاهده شده است.در منطقه مورد نظر مخاطرات زیست محیطی مثل خشکسالی ،آلودگی منایع آبی و ... باعث مهاجرت اهالی منطقه به شهرها شده و شاهدسیلابهای فصلی،آلودگی های هوا(طوفان و ریزگردها) ،فرسایش خاک،کاهش کشت و زرع و بالاخره کاهش استانداردهای سطح زندگي هستیم.
کلمات کلیدی : دریاچه ارومیه خشکسالی شاخصهای بارش استاندارد آبهای زیرزمینی آلودگی آب .