برآورد رواناب ناشی از ذوب برف زیرحوضه ی آبریز سمیرم با استفاده از مدل SRM و تصاوير ماهواره اي سنجنده ی MODIS

کامنوش جاوید¹ امیرپویا صراف² حسین صدقی³

1) دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه علوم و مهندسی آب، تهران، ایران
2) استادیار گروه مهندسی عمران، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
3) استاد تمام مهندسی هیدرولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه علوم و مهندسی آب، تهران، ایران

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش ها با محوریت کشاورزی ، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری(2icsda.ir)
چکیده :
برف به عنوان یکی از عوامل اصلی ذخیره آب، نقش مهمی در رفع چالش هاي موجود در مدیریت منابع آب به خصوص در مناطق کوهستانی ایفا می نماید. ذوب برف، یکی از مؤلفه های اصلی سیکل هیدرولوژی در مناطق زیادی از دنیا می باشد. رواناب حاصل از ذوب برف در تأمین منابع آب آشامیدنی، کشاورزی و تغذیه سفره های آب زیرزمینی، مؤثر بوده و در برخی موارد نیز، منشاء بروز سیلاب های مخرب می باشد. مدل هاي مختلفی براي شبيه سازي رواناب ناشی از ذوب برف وجود دارند که از آن جمله، می توان به مدل SRM اشاره نمود. مدل SRM از جمله مدل های هیدرولوژیکی است که جهت شبیه سازی و پیش بینی دبی روزانه در حوضه های کوهستانی که عمده رواناب آن ناشی از ذوب برف می باشد، طراحی شده است. مدل شبیه سازی رواناب ذوب برف (SRM)، یک مدل درجه - روز بوده که درجه حرارت، بارندگی و تصاویر ماهواره ای، به منظور تخمین درصد مساحت پوشیده شده از برف، مقادیر دبی سال های قبل از سال مورد مطالعه برای تعیین ضریب فروکش، مقادیر رواناب و بارش در طول سال، از داده های اصلی آن محسوب می گردند. در این تحقیق، رواناب زیرحوضه ی آبریز سمیرم با استفاده از نرم افزار مدل سازی ذوب برف (SRM) شبیه سازی گردید. پوشش برف در مناطق ارتفاعی متفاوت، با استفاده از تصاویر سنجنده ی مودیس (MODIS)، طی دو سال آبی 89-88 و 90-89 به دست آمد و با بررسی داده های هواشناسی، هیدرومتری و اطلاعات منطقه، پارامترهای ورودی به مدل تهیه گردید. سپس جهت ارزیابی دقت مدل، مقادیر مشاهداتی و محاسباتی مقایسه شدند که نتایج حاکی از شبیه سازی موفق و قابل قبولی می باشد که در آن، ضریب همبستگی (R) برابر 0.92 و تفاضل حجمی (Dv) برابر 3.6724- درصد می باشد.
کلمات کلیدی : مدل شبیه ساز رواناب ذوب برف (SRM) تصاویر سنجنده ی MODIS زیرحوضه ی آبریز سمیرم درصد سطح پوشش برف