پراکنش و واکنش ژنوتیپ های سیر به بیماری زنگ Puccinia allii Pers. (1794) در اصفهان

کوثر شیرازی¹ مهدی نصر اصفهانی² لیلا محمد باقری³

1) کارشناس ارشد.مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي
2) دانشیار.مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي
3) کارشناس ارشد.مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش ها با محوریت کشاورزی ، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری(2icsda.ir)
چکیده :
از بیماری‏های مهم گیاه سیر(L. Allium sativum)، زنگ سیر است که گسترش جهانی داشته و در کشور ما نیز حایز اهمیت می‏باشد. در این پژوهش، پراکنش و چرخه‏ی بیماری زنگ ‏سیر، در مناطق مختلف سیرکاری‏ استان اصفهان مورد مطالعه قرار گرفته و نیز به بررسی واکنش ده ژنوتیپ‏ سیر به این بیماری، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در دو مرحله از رشد و در دو سال متوالی در سطح مزرعه پرداخته شده است. شدت بیماری در سطح ‏ استان اصفهان و روی ژنوتیپ‏ها، در شش طیف 0 ،10، 25، 50 ، 75 و 100 مشخص شد. بررسی‏های آزمایشگاهی، قارچ عامل بیماری را Puccinia allii Pers. (1794) تایید نمود. در این مطالعات، فقط مرحله‏ی یوریدی قارچ، روی برگ‏ها مشاهده شد. این بیماری، روی سایر گیاهان هم خانواده مشاهده نگردید و فقط روی گیاه تره (Allium porrum L.) وجود داشت. میانگین شدت بیماری، در مزارع سیرکاری‏ در کل استان، 30/23 درصد بود. بررسی واکنش ژنوتیپ های سیر نشان داد که ژنوتیپ شولان با 81/30 درصد شدت بیماری، بیشترین مقدار، سپس، ژنوتیپ علی‏آباد، با 13 درصد شدت بیماری، کمترین مقدار بیماری را داشته است. مابقی ژنوتیپ‏ها، در حد واسط این دو طیف حساس و مقاوم قرار داشته و با اثر معنی‏دار در گروه‏های مربوطه واقع شدند. البته، روند بیماری زنگ، در بین ژنوتیپ‏های سیر، از مرحله‏ی اول تا دوم، در برخی ژنوتیپ‏ها، متفاوت بود. شدت بیماری در مرحله‏ی دوم‏، به‏طور نسبی در مقایسه با مرحله‏ی اول از یک روند همسانی برخوردار نبود و اختلاف معنی داری مشاهده گردید.
کلمات کلیدی : تره چرخه زندگی Allium sativum Allium porrum.