اولویت بندی عوامل موثر بر زمین لغزش و تهیه نقشه خطر آن بااستفاده از مدل AHP

مریم رنجبریان شادباد¹ ابوالفضل مختاری اصل² صالح حیدریان³

1) دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی- دانشگاه تبریز-
2) کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آذربایجان
3) دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش ها با محوریت کشاورزی ، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری(2icsda.ir)
چکیده :
زمین لغزش یکی از خطرات طبیعی است که همه ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. بنابراین، باید مناطق حساس را شناسایی و با اولویت¬بندی این مناطق، سیاست¬ها و برنامه¬ها¬ی مدیریت خطر زمین¬لغزش را ارایه نمود و تا حدی از خطر وقوع خسارات زمین¬لغزش¬ها کاست. حوضه مورد مطالعه در بخش جنوب غربی شهرستان اهر و در بین مختصات جغرافیایی 48 ˚46 الی 57˚46 طول های شرقی و ˝30 21 ˚38 الی ˝30́ 27 ˚38 عرض های شمالی قرار گرفته است برای بررسی و پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه یایجیلو ابتدا نقشه ها و لایه های اطلاعاتی عوامل اصلی موثر در رخداد این پدیده از قبیل شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و طبقات ارتفاعی در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید و سپس با استفاده روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اقدام به وزن دهی و پهنه بندی زمین لغزش گردید. و در نهایت نقشه پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در حوضه یایجیلو به دست آمد. نتایج حاصل از این بررسی نشانگر این است که روش تحلیل سلسله مراتبی به دلیل استوار بودن بر مبنای مقایسه زوجی موجب سهولت و دقت در انجام محاسبات لازم و ارائه نتایج قابل قبول به دلیل دخالت دادن تعداد زیادی از عوامل در مقایسه با سایر روش های پهنه بندی خطر زمین لغزش است. نتایج پژوهش نشان دهنده این است که در حدود 36/2 در صد از مساحت حوضه یایجیلو، احتمال وقوع زمین لغزش خیلی زیاد بوده، همچنین در 93/21 درصد احتمال وقوع زیاد، 38/45 درصد احتمال وقوع متوسط، 14/28 درصد احتمال وقوع کم و در 21/3 درصد احتمال وقوع خیلی کم می باشد.
کلمات کلیدی : پهنه بندی زمین لغزش تحلیل سلسله مراتبی سامانه اطلاعات جغرافیایی حوضه یایجیلو