شواهدی از کودکان کار و وضعیت سلامت آنها در ایران

معصومه مسعودی¹ بهرام سحابی²

1) دانشجوی دکتری اقتصاد سلامت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2) استادیار اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

محل انتشار : سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری(3meaconf.com)
چکیده :
زمینه و هدف: مسئله کودکان کار و وضعیت سلامت آنها از پیچیده‌ترین مسائل اجتماعی- اقتصادی در ایران و جهان است. با توجه به تئوری‌های موجود در این زمینه نمی‌توان اشتغال کودکان را مانع سلامت آنها دانست و از آنجایی که سیاست‌گذاری در این زمینه بسیار حائز اهمیت است، تحلیل عوامل اجتماعی- اقتصادی و دموگرافیک مؤثر بر سلامت کودکان می‌تواند به سیاست‌گذاری‌های مناسب بیانجامد که هدف این مطالعه را شکل می‌دهد. روش و مواد: در مطالعه کنونی از آمار و اطلاعات مربوط به 48454 خانوار ایرانی طی سال‌های 1386 تا 1391 بهره گرفته شده است و برای مدل‌سازی اطلاعات نامتقارن و پرهیز از تورش انتخاب نمونه، از رهیافت هکمن استفاده شده است. در این رهیافت از دو معادله انتخاب و تصمیم برای تحلیل اثر اشتغال کودکان بر سلامت آنها بهره گرفته شده است که این معادلات به صورت هم‌زمان و با تصریح تورش انتخاب نمونه تخمین زده شده‌اند. یافته‌ها: اثرات نهایی به‌دست آمده از روش هکمن در معادله انتخاب بدین ترتیب می‌باشند: اشتغال (02/0-)، درآمد سرپرست خانوار (006/0)، تعداد فرزندان خانوار (0004/0-)، تحصیلات سرپرست (17/0)، اشتغال بزرگسالان (016/0)، وضعیت تملک مسکن (045/0)، سن سرپرست (032/0)، جنسیت (425/0-) و گروه سنی کودکان (015/0-) و در معادله تصمیم بدین ترتیب می‌باشند: وضعیت تملک مسکن (034/0)، سن سرپرست (035/0)، جنسیت ( 907/1)، گروه سنی کودک (066/0)، تعداد فرزندان بالای 18 سال (021/0-)، وضعیت تحصیل کودکان (262/0-) که تمامی ضرایب به‌دست آمده به جز متغیر تعداد فرزندان حداقل در سطح 10 درصد معنی‌دار هستند. نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد اشتغال کودکان در ایران مانعی است در برابر سلامتی آنها و نظریه اثر انتخاب کارگر سالم رد می‌گردد. بر خلاف اکثر مطالعات انجام شده در این زمینه که برای ساده سازی و پرهیز از تورش‌دار شدن نمونه، تنها کودکان محصل را مورد ارزیابی قرار داده‌اند، در این مطالعه تمامی کودکان کار محصل و غیر محصل مورد ارزیابی قرار گرفته اند تا اثر تحصیلات نیز مشخص گردد، چرا که تحصیلات هم بر روی اشتغال و هم سلامت کودک موثر است و حذف این عامل می‌تواند نتایج را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در مطالعه حاضر علاوه بر تحصیلات تأثیر سایر عوامل اجتماعی در کنار عوامل اقتصادی و دموگرافیک نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهند علاوه بر عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی و دموگرافیک نیز در سلامت کودکان کار موثر می‌باشند.
کلمات کلیدی : کودکان کار سلامت هزینه و درآمد خانوار