بررسی و مقایسه ریخت شناسی اقلیمی حوضخانه های اقلیم گرم و خشک ایران(نمونه موردی: خانه های سنتی شیراز و کاشان)

نجمه زنگنه¹

1) کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج، ایران

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین درعمران، معماری و شهرسازی(3cauconf.com)
چکیده :
امروزه به دنبال رشد بی رویه جمعیت، انسان ناگزیر به استفاده بی رویه از انرژي ها و منابع طبیعی گردید، این در حالی است که خدمات طبیعت بی وقفه و تا ابد نخواهد بود. در این راستا مقدار زیادی از انرژي هاي اتلاف شده، ناشی از مدل های غیر استاندارد ساختمان هاست که بدلیل ناهماهنگی با شرایط اقلیمی خود، باعث آلودگی محیط زیست می شوند. از اقدامات موثر در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی، استفاده از انرژی های طبیعی و طراحی اقلیمی بر اساس اصول معماری همساز با اقلیم می باشد. با توجه به اینکه بخش عمده کشور ایران در اقلیم گرم و خشک قرار دارد، از مهمترین دستاورد های طراحی اقلیمی، استفاده از عناصری به منظور سرمایش فضا در جهت ایجاد آسایش حرارتی می باشد. که از جمله این عناصر، فضایی دلنشین به نام حوضخانه ها است. بررسی چگونگی کارکرد این فضا و تاثیر آن بر شرایط آسایش، طریقه استفاده بهینه این فضا را در معماری امروز مشخص می کند. هدف از انجام این پژوهش این است که با شناخت ویژگی های معماری حوضخانه ها، به کشف استاندارد های فضایی و اصول کلی طراحی این فضاها در جهت سرمایش فضا دست یابد. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله به این صورت است که ابتدا با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به مطالعات کتابخانه ای و میدانی، خانه هایی در دوره قاجاریه از محلات قدیمی سنگ سیاه شیراز و سلطان امیر احمد کاشان که دارای حوضخانه می باشند، انتخاب گردید و پس از بررسی چگونگی ویژگی های حوضخانه در این خانه ها، به ارزیابی و آنالیز تطبیقی ریخت شناسی حوضخانه ها پرداخته می شود. نتایج حاصل از این کنکاش، می تواند راهکاری در جهت دست یابی به اصول و ضوابط معماری حوضخانه ها، به منظور ایجاد آسایش حرارتی در طراحی فضاهای اقلیم گرم و خشک، را ارائه دهد.
کلمات کلیدی : حوضخانه آسایش حرارتی سرمایش فضا اقلیم گرم و خشک