تحولات قومی در زنجان

عبداله میرزائی¹ طاهره میرزائی²

1) دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
2) کارمند شبکه بهداشت شهرستان ابهر

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی(3hpsconf.com)
چکیده :
ساكنين استان زنجان را اقوامي از آريايي ها، گرجي ها و قبيله هايي از «ايل خمسه» تشكيل داده اند كه در جلگه ها و كناره رودخانه هاي استان سكونت دارند. البته در بلندي ها و كوه پايه هاي استان گروهي از مردماني زندگي مي كنند كه به علت اختلاط نژادي اندك هنوز به ظاهر آريايي باقي مانده اند. مردم اين استان به زبان تركي آذري صحبت مي كنند ولي همسايگي و نزديكي به پايتخت باعث گرايش به زبان فارسي شده‌است. به غير از زبان تركي و فارسي در بخش هاي مختلف استان زبان هاي ديگر مورد استفاده است. در شمال استان زبان تركي مخلوط با زبان گيلكي، در شرق متمايل به زبان فارسي، در جنوب غربي زبان كردي، در غرب زبان تركي آذربايجاني و در جنوب استان نيز با گرايش زبان فارسي و تاتي تكلم مي‌كنند. . ايلات خمسه شامل ايلهاى شاهسون، اوصانلو، مقدم، بيات و خدابنده‏لو مى‏باشند. ايل شاهسون از قبايل بزرگ افشارى و دويرانى تشكيل شده است. ايل دويران به 15 شعبه تقسيم مى‏شده ودر دره قزل اوزن از گروس بالاى نيكى كند تا پل قافلان كوه زندگى مى‏كرده‏اند. ايل افشار دويرانى بين ابهر رود و گروس زندگى مى‏كرده‏اند و شامل قبايل بديرلو، جهانشالو، جمعه لو و قراسانلو مى‏شده‏اند ييلاق آنها بالاى سلطانيه و كوهستان طارم بوده و هم اكنون در آن منطقه ساكن شده و به كشاورزى مشغولند ايل اوصانلو از ديگر ايلات خمسه است كه در شهرستان زنجان به دامپرورى و كشاورزى مشغولند. ايل مقدم در قسمتهاى شمالى ابهر تا قريه بويون در شمال سلطانيه پراكنده‏اند و هم اكنون به صورت يكجانشينى روزگار مى‏گذرانند ايل بيات و خدابنده‏لو نيز از ايلات بومى شهرستان زنجان مى‏باشند. علاوه بر آنها چند قبيله كوچك چون ذالقعده، قره برگلو و رشوند در گذشته حدود 100 سال قبل در اين ناحيه سكونت داشته‏اند. اين ايلات ترك زبان مى‏باشند.
کلمات کلیدی : واژه های کلیدی: اقوام بیات خدابنده لو قوم اوصانلو شاهسون مقدم