مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل دهنده آن

فریبرز یعقوبی¹ معصومه یعقوبی سنقرچی²

1) دانشجوی کارشناسی ارشد معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد
2) استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل ، ایران

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی علوم و مهندسی(3icesconf.com)
چکیده :
محیط های زندگی انسان از جنبه های اجتماعی و کالبدی تشکیل شده است و انسان ها مکان های پیرامون خود را خلق می کنند. مکان ها عناصر اصلی هویت بخشی به ساکنان خود می باشند، زیرا انسان با شناخت مکان، به شناخت از خود دست می یابد. محیط علاوه بر عناصر کالبدی شامل معانی و پیام هایی است که مردم بر اساس توقعات و انگیزه های خود آن را رمز گشایی می کنند. این حس کلی که پس از ادراک و قضاوت نسبت به محیط در فرد به وجود می آید ، حس مکان می باشد. حس مکان عامل مهمی در هماهنگی فرد با محیط بوده و در معنابخشی به مکان های پیرامون زندگی انسان نقش بسزایی ایفا می کند ، بطوریکه فهم و احساس فرد با زمینه معنایی محیط پیوند خورده و یکپارچه می گردد. از سوی دیگر با ارتقاء شاخص های ایجاد حس مکان، حس تعلق به مکان که در سطح بالاتری قرار دارد، مطرح می شود. این حس یکی از معانی مهم در افزایش کیفیت محیط های انسانی بوده که در نهایت منجر به ایجاد محیط های با کیفیت می گردد. اهمیت حس تعلق به مکان منطبق بر مدل شکل گیری معنا در محیط ( برآیند تعامل فرد، دیگران و محیط)، از یک طرف وابسته به مشخصات و ویژگی های فردی شامل انگیزش ها ، شایستگی و شناخت افراد نسبت به مکان بوده و از طرف دیگر ریشه در تعاملات اجتماعی و ارتباط فرد و دیگران در محیط دارد. در این پژوهش سعی گردیده است با توجه به اهمیت حس تعلق به مکان در ارتقاء کیفیت فضاهای طراحی شده ، با رویکردی توصیفی – تحلیلی ابتدا به آشنایی با مفاهیم حس مکان و تعلق به مکان و دیدگاه های مختلف در این زمینه پرداخته شود ، سپس ابعاد مختلف حس تعلق به مکان و عوامل تاثیرگذار در افزایش این حس مورد بررسی قرار گیرد.
کلمات کلیدی : مکان حس مکان حس تعلق به مکان.