بررسی کتب درسی چاپ سنگی دوره قاجار با تکیه بر کتب درسی چاپ سنگی موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی

محمود عظیمیان¹

1) دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد رشته اصول نسخه شناسی و مرمت نسخ خطی و نسخه آرایی گرایش ایران شناسی

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی علوم و مهندسی(3icesconf.com)
چکیده :
كتابخانه مركزي آستان قدس رضوي به عنوان يكي از بزرگ ترين كتابخانه هاي ايران داراي مجموعه غني از كتب چاپ سنگي نفيس و منحصر به فرد مي باشد. هدف اصلي اين تحقيق شناسايي و معرفي کتابهای درسی چاپ سنگي موجود در اين كتابخانه است. پژوهش در مورد مجموعه كتاب هاي چاپ سنگي مي تواند گوشه اي از تاريخ چاپ و نشر كتاب در ايران را نمايان و در اختيار محققان، انديشمندان، كتابداران، دوست داران كتاب و تاريخ چاپ قرار دهد. در این تحقیق کتابهای درسی چاپ سنگی دوره قاجار مورد بررسي قرار گرفت. يافته ها حاكي از آن است كه در مجموع 57 کتاب درسی دارالفنون در کتابخانه آستان قدس رضوی وجود دارد. نتایج نشان داد از نظر موضوعي 22.8 درصد کتابها مربوط به حساب و ریاضی، 15.8 درصد مربوط به تاریخ و جغرافیا، 8.8 درصد مربوط به طب، 12.3 درصد مربوط به طبیعیات، 24.6 درصد مربوط به ادبیات فارسی، 14 درصد مربوط به زبان خارجی و 1.7 درصد نیز مربوط به هنر بودند. بررسي دوره هاي تاريخي چاپ كتب درسي چاپ سنگي دارالفنون در كتابخانه آستان قدس رضوي نشان داد که نزدیک به 15 درصد کتابها در قرن سیزدهم و 80 درصد آنها نیز در قرن چهاردهم چاپ شده بودند. و نیز بیشترین درصد کتابها چاپ دهه 1310 تا 1319 بود. نتایج این تحقیق نشانگر اهميت کتب موجود از لحاظ هنري، تاريخي، علمي، فرهنگي در اين مكان مقدس و همچنين نشان دهنده تاريخچه صنعت چاپ سنگي و چاپ کتب درسی در دوره قاجار می باشد. در پایان پیشنهاد می شود اين کتب از لحاظ هنري، تاريخي، علمي، فرهنگي و ساير جنبه‌هاي ديگر بررسي گردند. کلمات کلیدی: چاپ سنگي، کتابهای درسی دوره قاجار، كتابخانه آستان قدس رضوي
کلمات کلیدی : چاپ سنگي کتابهای درسی دوره قاجار كتابخانه آستان قدس رضوي