مقدمه¬ای بر شکل¬گیری خوارج از آغاز تا نهروان

مهدی شاهین¹ اسماعیل سپهوند² محمد امرایی³ مریم پالیزدار⁴

1) استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه لرستان
2) دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه لرستان
3) کارشناسی ارشد تاریخ اسلام از دانشگاه تهران
4) کارشناسی ایران بعد از اسلام، از دانشگاه الزهرا

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی علوم و مهندسی(3icesconf.com)
چکیده :
در هنگامه جنگ صفین که می¬رفت تا به نفع علی (ع) و شکست معاویه پایان پذیرد، با حیله عمروعاص و دعوت به صلح و اِجماع حکمین طبق قرآن، عده¬ای از یاران علی (ع)، وی را مجبور به پذیرش حکمین کردند. در حکمیت بین عمروعاص، نماینده معاویه و ابوموسی اشعری، نماینده علی (ع)، عمروعاص علی (ع) را خلع کرد و معاویه را به عنوان خلیفه مسلمانان اعلام کرد و نتیجه حکمین اعلام شد. همان دسته که خواهان پذیرش پیشنهاد معاویه و عمروعاص شده بودند و انتخاب ابوموسی را برعلی (ع) تحمیل کردند از نتیجه حکمین برآشفتند و از سپاه علی(ع) خارج شده و از پذیرفتن حکمین توبه کرده و خواستار از سرگیری نبرد بودند ولی علی (ع) قرارداد متارکه جنگ را به آنها یادآوری کرد و حاضر به پذیرش پیشنهاد آنها نشد. آن حضرت گوشزد کردند که حکمین حق دخالت در انتخاب خلیفه نداشته¬اند و تنها می¬بایست در مورد قتل عثمان و جنگ حکمیت می¬کردند. خوارج که از لشکر علی (ع) جدا شده بودند، دست به قتل و غارت یاران علی (ع) زدند، وی با آنها مدارا کرده و خواهان بازگشت آنها شد و با نصیحت¬ها و یادآوری حقانیت خود باعث بازگشت عده¬ای از آنها شد، ولی عده¬ای از آنها نه تنها قبول نکردند بلکه شروع به تهدید علی(ع) کردند تا اینکه سرانجام آن حضرت بر سرآنها تاخت و همگی آنها را جز عده¬ای انگشت شمار را در نهروان به قتل رساند. خوارج دارای اصولی خشک و تندرو و تبری از علی(ع) را برخود واجب می¬دیدند. عثمان ، معاویه و عمروعاص و تمامی پذیرندگان حکمین و مرتکب گناه کبیره را کافر را کافر می¬دانستند.
کلمات کلیدی : علی (ع) خوارج معاویه صفین حکمیت نهروان.